Page 95 -

ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
ิ
์
ิ
93

โดยทั่วไปแล้วการย้ายหมู่ -อะมิโน ของกรดอะมิโนต่างๆ ในปฏิกิริยาการย้ายหมู่ -อะมิโน

จะได้เป็นกรดกลูทามิกและอะลานีน ทั้งนี้เพราะกรดคีโทที่มารับคือ -คีโทกลูทาเรตและไพรูเวตและใช้
เอนไซม์กลูทาเมตทรานสมิเนส (Glutamate transaminase) และอะลานีนทรานสมิเนส (Alanine

transaminase)

ในสัตว์ชั้นสูงมีการขจัดไนโตรเจนในยูเรียเกิดขึ้นในไมโตคอนเดรียซึ่งมีเพียงกรดกลูทามิกเท่านั้น
ที่สามารถผ่านเยื่อหุ้มเซลไมโตคอนเดรียเพื่อเข้าสู่วัฏจักรยูเรีย ฉะนั้นกรดอะมิโนบางส่วนที่ถูกเปลี่ยนไป

เป็นอะลานีนจะถูกเปลี่ยนกลับไปเป็นกรดกลูทามิก โดยใช้เอนไซม์กลูทาเมต อะลานีน ทรานสมิเนส

ปฏิกิริยาขจัดหมู่อะมิโน

แบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด คือ ปฏิกิริยาการขจัดหมู่อะมิโนชนิดออกซิเดชัน (Oxidative
deamination) และปฏิกิริยาการขจัดอะมิโนชนิดไม่มีออกซิเดชัน (Non-oxidative deamination)

ปฏิกิริยาการขจัดหมู่อะมิโนชนิดออกซิเดชัน (Oxidative deamination) เป็นปฏิกิริยาการ

ิ
ขจัดหมู่อะมิโน โดยอาศัยการท างานของเอนไซม์หลายชนดที่สาคัญ ได้แก่
-เอนไซม์กลูทาเมต ดีไฮโดรจีเนต (Glutamate dehydrogenase)

กรดอะมิโนกลูทามิกเป็นสารตัวกลางที่สาคัญในกระบวนการเมตาบอลิซึมของกรดอะมิโน โดย

หมู่ –อะมิโนของกรดกลูทามิกถูกดึงออกในรูปแอมโมเนีย (ภาพที่ 2-14) โดยใช้เอนไซม์กลูทาเมตดี

ไฮโดรจีเนตเร่งปฏิกิริยาในตับ ถ้าปฏิกิริยาเกิดที่ไซโตพลาสึมของตับใช้ NAD เป็นโคเอนไซม์ แต่ถ้าเกิดในไม
+
+
โตคอนเดรียใช้ NADP เป็นโคเอนไซม์ จากปฏิกิริยาจะเห็นว่าเป็นปฏิกิริยาย้อนกลับได้ ทั้งปฏิกิริยาจะไป
ทางซ้ายหรือทางขวาขึ้นอยู่กับปริมาณของกรดกลูทามิกหรือ -คีโทกลูทาเรต ฉะนั้นนอกจากจะเป็น

ปฏิกิริยาขจัดหมู่อะมิโนแล้วยังเป็นการสังเคราะห์กรดอะมิโนบางชนิด (ปฏิกิริยาจากขวาไปซ้าย)

นอกจากนี้การสังเคราะห์กรดอะมิโนบางชนิดสามารถกระท าได้โดยใช้หมู่อะมิโนหรือแอมโมเนีย
ที่มาจากกรดอะมิโนอื่นและถึงแม้จะไม่มีเอนไซม์การย้ายหมู่อะมิโนจ าเพาะต่อกรดอะมิโนก็สามารถ

สังเคราะห์กรดอะมิโนชนิดนั้นได้ โดยการเกิดปฏิกิริยาการควบคู่กับปฏิกิริยาของเอนไซม์กลูทาเมตทราน
มิเนส

บทที่ 2 สารอาหารและเมตาบอลิซึมในร่างกายสัตว์