Page 14 -

ุ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสเฉลมพระเกียรตสมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
ื
์
ิ
ิ
ั
ิ
8

ื
(Passive) หรือมีบทบาทในการรับสารเพียงอยEางเดียวเทEานั้น แตEยังสามารถเปUนผู:สEงสารโดยมีปฏิกิริยาตอบสนองหรอ
การสื่อสารกลับไปยังอีกฝèายได:ด:วยเชEนกัน

2. แบบจำลองการสื่อสารเชิงปฏิสัมพันธ@ (The Interactional Model of Communication)

แบบจำลองเชิงเส:นตรงข:างต:นสะท:อนบทบาทของผู:สื่อสารทเปUนผู:สEงสารหรือผู:รับสารเพียงอยEางใดอยEางหนง
ี่
ึ่
ี
E
E
ั
ิ
ั
เทาน้น แต Wilbur Schramm วางกรอบความคิดของการสื่อสารเชิงปฏสัมพนธQท่แสดงการสื่อสารสองทาง (Two-way
communication) โดยการสื่อสารไหลได:ในสองทิศทางทั้งจากผู:สEงสารไปยังผู:รับสาร และจากผู:รับสารไปยังผู:สEงสาร
ั
การสื่อสารมีลักษณะเปUนวงกลมที่มีการดำเนินไปอยEางตEอเนื่องในสองทิศทาง ผู:สื่อสารมีบทบาทเปUนทั้งผู:สEงสารและผู:รบ
สารในปฏิสัมพันธQทางการสื่อสาร บทบาทผู:สEงสารและผู:รับสารไมEได:เกิดขึ้นพร:อมกัน แตEเปUนการสลับบทบาทระหวEาง
การเปUนผู:สEงสารหรือผู:รับสารในกระบวนการสื่อสาร ไมEได:เปUนผู:สEงสารและผู:รับสารในเวลาเดียวกัน
Q
แบบจำลองการสื่อสารเชิงปฏิสัมพันธมีองคQประกอบสำคัญ คือ ปฏิกิริยาตอบกลับ (Feedback) ซึ่งเปUนการ
ั
ตอบสนองโดยตั้งใจหรือไมEตั้งใจจากผู:รับสารในรูปแบบวจนภาษาหรืออวัจนภาษาที่จะชEวยให:ผู:สEงสารรู:วEาผู:รับสารเข:าใจ
ความหมายของสารได:ตรงกันหรือไมE ทั้งนี้ ปฏิกิริยาตอบกลับเกิดขึ้นหลังจากที่ผู:รับสารได:รับสาร ไมEได:เกิดขึ้นระหวEาง
การถEายทอดสารของผู:สEงสาร

ี
แบบจำลองการสื่อสารเชิงปฏิสัมพันธQถูกวิพากษQวิจารณQในเรื่องผู:สื่อสารที่มีบทบาทเปUนผู:สEงสารในขณะที่อก
ฝèายเปUนผู:รับสาร แตEในสภาพการสื่อสารจริง ๆ นั้น บุคคลหนึ่งสามารถเปUนทั้งผู:สEงสารและผู:รับสารในเวลาเดียวกันได ใน
:
ระหวEางที่ถEายทอดสาร ผู:สEงสารก็สามารถสงเกตหรือได:รับการสื่อสารกลับหรือปฏิกิริยาตอบสนองของอีกฝèายได: คือ ม ี
ั
บทบาทเปUนผู:สEงสารและผู:รับสารในเวลาเดียวกัน เชEน ในสถานการณQการสื่อสารระหวEางครูกับนักเรียน ในขณะทครูสง
ี่
ั่
ั
U
ื่
ี
:
ั
ี
ู
ั
U
การบ:านก็ไดเปนผ:รบสารโดยการสงเกตสหนาซงเปนอวจนภาษาของนกเรยนดวย เพอประเมินวEานักเรยนเข:าใจงานที่คร ู
:
่
ึ
:
ั
ี
สั่งหรือไมE แนEนอนวEาพฤติกรรมหรือการแสดงออกทางสีหน:าของนักเรียนทำให:ครูปรับเปลี่ยนคำพูดหรือสารเพื่อให :
นักเรียนเข:าใจได:ถูกต:องตามความต:องการมากที่สุด ข:อวิพากษQวิจารณQข:างต:นนำมาสูEการพัฒนาแบบจำลองการสื่อสาร
แบบการติดตEอแลกเปลี่ยน (Transaction)

3. แบบจำลองการสื่อสารเชิงการติดตsอแลกเปลี่ยน (The Transactional Model of
Communication)

แบบจำลองเชิงการติดตEอแลกเปลี่ยนอธิบายการสEงและรับสารที่เกิดขึ้นพร:อมกันในกระบวนการสื่อสาร “การ
ติดตEอแลกเปลี่ยน” (Transaction) หมายถึง กระบวนการสื่อสารเปUนการรEวมมือกันของคูEสื่อสาร ผู:สEงสารและผู:รับสาร
ั้
E
ตEางมีอิทธิพลรวมกัน (Mutual) ตEอผลกระทบและประสิทธิผลของการสื่อสาร ตามแบบจำลองการสื่อสารเชงเสนตรงนน
:
ิ
“ความหมาย” (Meaning) ในการสื่อสารถูกถEายทอดจากผู:สEงสารไปยังผู:รับสาร สEวนแบบจำลองเชิงการติดตอ
E
แลกเปลี่ยนนี้ ผู:สื่อสารทั้งสองฝèายสร:างความหมายรEวมกัน (Shared meaning) นอกจากน การสื่อสารยังได:รับอิทธิพล
ี้