Page 35 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การศึกษาพฤติกรรมการใชเมล็ดพันธุขาวและการประมาณการความตองการเมล็ดพันธุขาวสําหรับศูนยขาวชุมชน

ผลิตขาวหลังเก็บเกี่ยวอีกรอบวาผานมาตรฐานเมล็ดพันธุขาวชั้นพันธุจําหนายหรือไม ถาผานก็จะออกใบรับรอง
เมล็ดพันธุขาวลอตนั้นให (กรมการขาว , 2555)

ปญหาอุปสรรคของการดําเนินโครงการมาจากขอจํากัดของจํานวนบุคลากร ทําใหจะตองใชเวลาในการ
ตรวจประเมินแปลงมากกวาที่ไดวางแผนเอาไว เนื่องจากชวงเวลาของการทําแปลงเมล็ดพันธุขาวของรานคาไม

ตรงกัน และศูนยเมล็ดพันธุขาวยังมีภาระกิจของการผลิตเมล็ดพันธุขาวชั้นพันธุขยายและชั้นพันธุจําหนายของ

ตนเองอยู ปญหาอุปสรรคที่สําคัญอื่นๆ ไดแก (1) เกษตรกรลูกแปลงของรานคาไมยอมเปลี่ยนจากการทํานา
หวานมาเปนนาปกดํา เพราะไมตองการเสียตนทุนเพิ่ม และมีความเชื่อวาพื้นที่นาของตนสะอาดปราศจากพันธุ

ปน เนื่องจากใชพันธุขาวพันธุเดิม (2) สวนหนึ่งของการตรวจรับรองอาศัยขอมูลจากการจดบันทึกการตรวจ
แปลง แตเกษตรกรลูกแปลงของรานคาเปนคนทําแปลง (3) กระบวนการตรวจรับรองมาตรฐานเมล็ดพันธุจาก

ตัวอยางเมล็ดพันธุที่รานคาสงไปใหใชเวลานาน เพราะตองทดสอบอัตรางอก รานคามักจะขายเมล็ดพันธุไปกอน
(4) การตรวจประเมินแปลงของเจาหนาที่ของศูนยเมล็ดพันธุขาว ยังไมสามารถบอกเจาของแปลงไดหลังการ

ตรวจแปลงเสร็จวาแปลงผานมาตรฐานหรือยัง
ในปงบประมาณ 2558 กรมการขาวไดใหศูนยเมล็ดพันธุขาวแตละจังหวัดขยายโครงการนี้ใหครอบคลุม

พื้นที่รับผิดชอบของตน ในกรณีของศูนยเมล็ดพันธุขาวราชบุรี พื้นที่รับผิดชอบคือ จังหวัดราชบุรี สุพรรรบุรี
เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ นครปฐม สมุทรสงคราม สมุทรสาคร และกาญจนบุรี และกรมการขาวจะจาง

บุคคลภายนอก (outsource party) ใหเปนผูตรวจแปลงแทนเจาหนาที่ของศูนยเมล็ดพันธุขาว

ประเด็นยอยที่ 5.2 การพัฒนาศักยภาพศูนยขาวชุมชนในการผลิตเมล็ดพันธุขาว
กรมการขาวไดดําเนินโครงการ “การพัฒนาศักยภาพศูนยขาวชุมชนในการผลิตเมล็ดพันธุขาว เพื่อเปน

แหลงผลิตเมล็ดพันธุขาวใหกับชุมชน” โดยรวมมือกับกรมสงเสริมการเกษตรที่รับผิดชอบตอการพัฒนาศูนยขาว
ชุมชน โดยการกอตั้งศูนยขาวชุมชนเริ่มเกิดขึ้นในป 2551 แนวทางการพัฒนา คือ การถายทอดเทคโนโลยีใน

การทําแปลงปลูกเมล็ดพันธุขาวใหกับกลุมเกษตรกร เปาหมายคือ การเพิ่ม “เกษตรกรไขแดง” ที่จะเปนแกนนํา
ที่นําเทคโนโลยี่ที่ไดรับการถายทอดไปถายทอดตอ เกิด “เกษตรกรไขขาว” คือ เกษตรกรที่สามารถทําแปลง

เมล็ดพันธุขาวได และในโครงการนี้ ในกิจกรรมการถายทอดเทคโนโลยีการทําแปลงปลูกเมล็ดพันธุใหกับ
เกษตรกรนี้ ไดรวมวิธีการตรวจแปลงใหเปนสวนหนึ่งของการถายทอดเทคโนโลยีการทําแปลงเมล็ดพันธุดวย

(กรมการขาว , 2556) อยางไรก็ตาม กิจกรรมนี้ใหน้ําหนักกับการเพิ่ม “ปริมาณ” เมล็ดพันธุขาวใหเพียงพอ
มากกวาการการใหน้ําหนักกับ การตรวจประเมินคุณภาพของเมล็ดพันธุขาวที่ศูนยขาวชุมชนผลิต

การพัฒนาศักยภาพของศูนยขาวชุมชนในการผลิตเมล็ดพันธุขาว พบวายังประสบปญหาการยกระดับ

ศูนยขาวชุมชนขึ้นเปนวิสาหกิจชุมชน เนื่องจากศูนยขาวชุมชนสวนใหญยังขาดอุปกรณสําคัญสําหรับการผลิต
เมล็ดพันธุขาวเชิงพาณิชย

- 15 -