Page 38 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การศึกษาพฤติกรรมการใชเมล็ดพันธุขาวและการประมาณการความตองการเมล็ดพันธุขาวสําหรับศูนยขาวชุมชน

ขาว 28 แหง ซึ่งสวนใหญของเมล็ดพันธุชั้นพันธุจําหนายนี้ผลิตโดยภาคเอกชน ศูนยขาวชุมชน สหกรณ
การเกษตร และเกษตรกรทั่วไป

(4) ในปเพาะปลูก 2561/62 ศูนยวิจัยขาววางแผนผลิตเมล็ดพันธุ ชั้นพันธุคัด และชั้นพันธุหลัก เทากับ
290 ตัน และ 2,900 ตัน ตามลําดับ (ดูรายละเอียดการผลิตเมล็ดพันธุชั้นพันธุคัดและเมล็ดพันธุชั้นพันธุหลักได

ในภาคผนวก ง) สวนศูนยเมล็ดพันธุขาว 24 ศูนย (ในป 2562) ผลิตเมล็ดพันธุขาวชั้นพันธุขยายเทากับ 67,200

ตัน (กฤษณพงศ ศรีพงษพันธุกุล , 2561) ซึ่งจากองคความรูเรื่องขาวของกรมการขาว ระบุวา อัตราการใชเมล็ด
พันธุขาวตอไรในการผลิตเมล็ดพันธุชั้นพันธุขยายเพื่อผลิตเมล็ดพันธุขาวชั้นพันธุจําหนายเทากับ 15 กิโลกรัม/ไร

ถาใชวิธีปกดําดวยเครื่อง และถาสมมติวา ผลผลิตตอไรเฉลี่ยของเมล็ดพันธุขาวชั้นพันธุจําหนายที่ผลิตไดเทากับ
800-900 กิโลกรัม ก็เมื่อนํามาประมาณการถึงปริมาณเมล็ดพันธุขาวชั้นพันธุจําหนายที่ผลิตไดเทากับ 3.584 –

4.032 ลานตัน ซึ่งเปนปริมาณที่เกินกวาความตองการเมล็ดพันธุโดยรวม ซึ่งเมล็ดพันธุชั้นพันธุจําหนายนี้
หนวยงานหลักที่ทําการผลิตคือภาคเอกชน สหกรณการเกษตร ศูนยขาวชุมชน และเกษตรกรทั่วไปที่ผลิตเมล็ด

พันธุขาวขายแบบเมล็ดพันธุขาวสด โดยใชเมล็ดพันธุขาวชั้นพันธุขยายจากศูนยเมล็ดพันธุขาว

ประเด็นที่ 6 : ประเด็นอื่นๆ
นอกจากการสนับสนุนของภาครัฐในการยกระดับการผลิตเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชนขึ้นแลว ยัง

มีงานศึกษาอีกจํานวนหนึ่งที่เกี่ยวของกับผลการดําเนินการผลิตเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชนหรือกลุม

เกษตรกร ผลการศึกษาชี้ใหเห็นตัวแปรที่เกี่ยวของที่สําคัญๆ
(1) การผลิตเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชนจะเปนกิจกรรมในชวงที่มีโครงการของรัฐสนับสนุน

เพราะการสนับสนุนที่ไดรับคือ การใหเมล็ดพันธุขาวกับศูนยเมล็ดพันธุขาวที่เขารวมโครงการ ศูนย
ละ 1-3 ตัน ติดตอกัน 2-3 ป (ศรธวรรณรัศร แทนสุวรรณ ,2554 ; เชษฐา แหลปอง , 2555)

(2) การผลิตเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชนสวนใหญยังอยูในระดับการผลิตเพื่อการพึ่งพาตนเอง
หรือชุมชนที่อยูรอบๆศูนย (มนตรี กองมงคล , 2555; จงรักษ มูลเฟย , 2550 ; สัจจา บรรจงศิริ

,2552) และ การสงเสริมการผลิตเมล็ดพันธุขาวของภาครัฐที่ใหกับศูนยขาวชุมชนสวนใหญ ให
ความสําคัญกับการผลิตเมล็ดพันธุขาวใหเพียงพอมากกวาการควบคุมการผลิตคุณภาพเมล็ดพันธุ

ขาวใหไดมาตรฐานอยางจริงจัง (พีรสิทธิ์ คํานวนศิลป , 2555 และ วิไล ปาละวิสุทธิ์ , 2552)
(3) การผลิตเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชนยังประสบปญหาดานการขาดเงินทุนหมุนเวียนในการ

รับซื้อเมล็ดพันธุขาวที่สมาชิกผลิต เพราะการรับซื้อเมล็ดพันธุขาวจากสมาชิกเปนธุรกิจเงินสด

(มาฆะสิริ เชาวกุล , 2557)
(4) การปรับเปลี่ยนวิธีเพาะปลูกจากวิธีหวานน้ําตมมาเปนการปกดําดวยเครื่องปกดํา เปนตัวแปร

สําคัญอีกตัวหนึ่งที่ทําใหเกษตรกรตัดสินใจไมมาทําการปลูกเมล็ดพันธุขาว เพราะตัวแปรนี้ เพิ่ม

- 18 -