Page 32 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การศึกษาพฤติกรรมการใชเมล็ดพันธุขาวและการประมาณการความตองการเมล็ดพันธุขาวสําหรับศูนยขาวชุมชน

ประเด็นที่ 2 : การผลิตและโครงสรางการผลิตเมล็ดพันธุขาวของประเทศไทย
สําหรับการผลิตเมล็ดพันธุขาวเชิงพาณิชยนั้น กรมการขาวไดกําหนดยุทธศาสตรใหมของการผลิตและ

การกระจายเมล็ดพันธุขาวจากยุทธศาสตรที่เคยทําไวเมื่อป 2553 มาเปนยุทธศาสตรใหมตั้งแตป 2560 กรมการ
ขาวโดยศูนยเมล็ดพันธุขาว 24 ศูนย (จากเดิม 23 ศูนย) จะลดการผลิตเมล็ดพันธุขาวชั้นพันธุจําหนายลงจาก

เปาหมายเดิม 60,000 ตัน มาเหลือเพียง 16,800 ตัน แตจะเพิ่มการผลิตเมล็ดพันธุชั้นพันธุขยายขึ้นเปน

67,200 ตัน โดยจะสนับสนุนใหศูนยขาวชุมชนผลิตเมล็ดพันธุขาวปอนชุมชน 50,000 ตัน (กฤษณพงศ ศรีพงษ
พันธุกุล , 2561)

กรมการขาวประมาณการความตองการเมล็ดพันธุขาวของประเทศไทยในปเพาะปลูก 2562 มีสูงถึง
1,398,492 ลานตัน แตเปนเมล็ดพันธุที่ซื้อและเมล็ดพันธุขาวของเกษตรกรเองรอยละ 51 และ 49 ตามลําดับ

องคกรที่ผลิตเมล็ดพันธุขาวนอกจากศูนยเมล็ดพันธุขาว และศูนยขาวชุมชนแลว ก็มีสหกรณการเกษตรจํานวน
64 แหงจาก 3,900 แหง มีโรงงานปรับปรุงสภาพเมล็ดพันธุขนาด 2 ตันตอชั่วโมง ศักยภาพการผลิตรวม

37,000 ตันตอป และผลิตโดยผูประกอบการรานคาอีกรวม 250,000 ตัน โดยประเภทของเมล็ดพันธุขาวที่คาด
วาจะผลิตในปเพาะปลูก 2561/62 แบงเปนขาวหอม 555,831 ตัน ขาวเจา 544,259 ตัน ขาวเหนียว 289,983

ตัน และเปนเมล็ดพันธุขาวตลาดเฉพาะ 8,419 ตัน รวมเทากับ 1,398,492 ตัน (ยุทธศาสตรการผลิตและการ
กระจายเมล็ดพันธุขาว ป 2560-2565) ซึ่งคุณภาพของเมล็ดพันธุที่ผลิตยังเปนคําถามอยู เนื่องจากยังขาดระบบ

รับรองมาตรฐานอยางมีประสิทธิภาพ ถึงแมวากรมการขาวจะมีโครงการฝกอบรมการผลิตเมล็ดพันธุที่ได

มาตรฐานและการตรวจแปลง แตยังไมมีระบบการตรวจแปลงที่มีประสิทธิภาพที่สามารถครอบคลุมพื้นที่ปลูก
เมล็ดพันธุขาวของรานคาไดทั้งหมด (มาฆะสิริ เชาวกุล , 2559)

ศูนยขาวชุมชนเปนองคกรที่กรมการขาวและกรมสงเสริมการเกษตรรวมกันจัดตั้งขึ้น เพื่อเปนที่พึ่ง
ใหกับชุมชนในเรื่องการเปนแหลงผลิตเมล็ดพันธุขาวใหกับชุมชน การศึกษาที่เกี่ยวกับศูนยขาวชุมชนมีหลาย

ประเด็น เชน ศูนยขาวชุมชนตําบลใหมนาเพียง อําเภอแวง จังหวัดขอนแกน (เชษฐา แหลปอง , 2555) ที่ศึกษา
เกี่ยวกับการบริหารจัดการศูนยขาวชุมชน หรือ ศูนยขาวชุมชนบานหนองมะมวง จังหวัดนครปฐม (มนตรี กอง

มงคลและศานิต เกาเอี้ยน , 2555) ที่ศึกษาการดําเนินงานของศูนยขาวชุมชนเพื่อนําไปวางแผนธุรกิจ หรือศูนย
ขาวชุมชนตําบลดงใหญ อําเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา หรือ ศูนยขาวชุมชนบานปาระกํา อําเภปากพนัง

จังหวัดนครศรีธรรมราช ที่ศึกษาสภาพเศรษฐกิจและสังคมของสมาชิกของศูนยขาวชุมชน หรือสมเกียรติ จันทร
โพธิ์ (2553) ศึกษาวิธีการขยายแปลงผลิตเมล็ดพันธุขาว ซึ่งผลการศึกษาสรุปวา ศูนยขาวชุมชนคือองคกรสําคัญ

ที่จะสามารถขยายการผลิตดังกลาวได หรือสหกรณนิคมพิชัยพัฒนา จํากัด อําเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ (2553)

ทําการศึกษาการหาแนวทางการผลิตเมล็ดพันธุขาวของสหกรณและวิธีการจัดการการผลิตของสมาชิกของ
สหกรณ หรือ การศึกษาของสัจจา บรรจงศิริ( 2552) ศึกษาการทํางานของศูนยขาวชุมชน 9 แหงในจังหวัด

สุพรรณบุรี หรือการศึกษาของมาฆะสิริ เชาวกุล (2557) ที่ศึกษาศักยภาพของการผลิตเมล็ดพันธุขาวของศูนย

- 12 -