Page 33 -
P. 33
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
29
3.4 โครงการรับจำนำข้าวเปลือก ปีการผลิต 2554/55
ภายหลังจากการเปลี่ยนพรรครัฐบาลในการบริหารอีกครั้งหนึ่ง จากรัฐบาลพรรคประชาธิปัตย์สู่รัฐบาล
พรรคเพื่อไทย นโยบายรับจำนำข้าวทุกเมล็ดเป็นหนึ่งนโยบายประชานิยมที่รัฐบาลพรรคเพื่อไทย ภายใต้การนำของ
นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ใช้ในการหาเสียงเลือกตั้ง ซึ่งเป็นนโยบายที่ได้รับเสียงคัดค้านและท้วงติงจากหลายฝ่าย
ตั้งแต่เรียงร้องให้ทบทวนยุติโครงการ รวมถึงมีการยื่นต่อศาลปกครอง และศาลรัฐธรรมนูญ เนื่องจากเป็นโครงการ
ที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักว่าส่งผลกระทบเป็นวงกว้างต่อระบบเศรษฐกิจ การเมือง การผลิตและส่งออกข้าว มี
ช่องว่างในการเกิดปัญหาทุจริต และทำให้ประเทศเดินหน้าสู่วิกฤตหนี้จากการใช้งบประมาณจำนวนมากเพื่อ
อุดหนุนโครงการ จากการตั้งราคารับจำนำที่สูงกว่าตลาดถึงร้อยละ 50 และทำให้ราคาข้าวของไทยสูงกว่าราคาข้าว
ในตลาดโลก อย่างไรก็ตาม ในวันที่ 7 ตุลาคม 2554 ด้วยความต้องการที่จะยกระดับคุณภาพชีวิตของเกษตรกร
รัฐบาลจึงตัดสินใจดำเนินโครงการรับจำนำข้าวต่อไป
ภายหลังจากระยะเวลาสองปีที่รัฐบาลดำเนินโครงการรับจำนำข้าวทุกเมล็ด รัฐบาลพรรคเพื่อไทยได้
ตัดสินใจปรับเปลี่ยนนโยบายในวันที่ 19 มิถุนายน 2556 ด้วยการลดราคารับจำนำข้าวจากเดิมที่กำหนดไว้ 15,000
บาท/ตัน และรับจำนำทุกเมล็ด เปลี่ยนเป็น 12,000 บาท/ตัน และจำกัดปริมาณรับจำนำไม้เกิน 500,000 บาท/
ครัวเรือน จึงเป็นการยกเลิกการรับจำนำทุกเมล็ดไปโดยปริยาย
สาเหตุหลักที่ทำให้รัฐบาลต้องมีการเปลี่ยนแปลงนโยบายดังกล่าว เนื่องจากรัฐบาลต้องการที่จะลดภาระ
งบประมาณ และบริหารการคลังให้บรรลุเป้าหมายการจัดทำงบประมาณสมดุลในปี 2560 โดยรัฐบาลจะจำกัด
วงเงินภาระค่าใช้จ่ายและผลขาดทุนในโครงการรับจำนำไม่เกินปีละ 100,000 ล้านบาท (นิพนธ์, 2556) ประกอบ
กับรายงานของ Moody’s ที่แสดงความกังวลต่อการขาดทุนในโครงการรับจำนำข้าวกว่า 200,000 ล้านบาท และ
มีแนวโน้มว่ารัฐบาลต้องใช้เงินเพิ่มเติมอีกจำนวนมากในการรับจำนำ ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อการลดอันดับความ
น่าเชื่อถือทางการเงินของประเทศ
จากการเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขนโยบายดังกล่าว นักวิชาการจากหลายฝ่ายได้แสดงความคิดเห็นว่า การลด
ราคารับจำนำดังกล่าวจะช่วยแก้ไขปัญหา และลดการขาดทุนได้เพียงบางส่วน เนื่องจากขาดทุนยังเกิดจากการ
อุดหนุนผู้บริโภค ค่าใช้จ่ายของโครงการ ตลอดจนการขาดทุนที่เกิดจากการทุจริตตลอดกระบวนการอย่างไรก็ตาม
