Page 38 -
P. 38
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
34
การต่อรองระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายแล้ว ยังขึ้นอยู่กับคุณภาพของข้าวเปลือก ความชื้น และสิ่งเจือปน อีกด้วย ซึ่ง
มักจะปรากฎปัญหาข้อขัดแย้งระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายในประเด็นการหักราคารับซื้ออยู่บ่อยครั้ง
เพื่อแก้ไขปัญหาการซื้อขายข้าวเปลือกซึ่งมักปรากฏเป็นข่าวว่ามีการกดราคารับซื้อหรือปัญหาการหักราคา
เป็นค่าความชื้นและสิ่งเจอปน กระทรวงพาณิชย์มีประกาศกำหนดให้ผู้ประกอบการทุกรายต้องระบุราคารับซื้อ
ข้าวเปลือกตามมาตรฐานความชื้นที่รับซื้อ อัตราการหักลดน้ำหนักความชื้น และอัตราการหักลดน้ำหนักสิ่งเจือปน
ให้ชัดเจนและเป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด โดยกำหนดความชื้นไม่เกินร้อยละ 15 สำหรับข้าวเปลือกทั่วไป และ
ร้อยละ 25 สำหรับข้าวเกี่ยวสด โดยต้องแสดงไว้ ณ บริเวณหน้าสถานที่รับซื้อและจุดรับซื้อ กรณีฝ่าฝืนจะต้อง
5
ได้รับโทษตามมาตรา 77 พระราชบัญญัติว่าด้วยราคาสินค้าและบริการ พ.ศ. 2542 รวมถึงมีประกาศกระทรวง
พาณิชย์กำหนดชนิดและลักษณะของเครื่องวัดความชื้นข้าวและอัตราเผื่อเหลือเผื่อขาดเพื่อให้เกิดความชัดเจนและ
6
มีมาตรฐาน มาตรการทั้งหมดนี้เพื่อป้องกันผู้ประกอบการโรงสีข้าวและท่าข้าวเอารัดเอาเปรียบเกษตรกร และ
เพื่อให้เกษตรกรได้รับความเป็นธรรมด้านราคาซึ่งสะท้อนภาวะตลาดอย่างแท้จริง
4.3 การซื้อขายข้าวสารระหว่างโรงสีข้าวกับผู้ส่งออก
เมื่อโรงสีแปรรูปข้าวเปลือกเป็นข้าวสารแล้ว ข้าวสารส่วนใหญ่จะผ่านเข้ามายังกรุงเทพซึ่งเป็นศูนย์กลาง
การค้าข้าวของประเทศ และเป็นสถานที่ตั้งสำนักงานของบริษัทผู้ส่งออกข้าวส่วนใหญ่ ผู้ส่งออกข้าวมักจะรับซื้อข้าว
ปริมาณครั้งละมากๆตามคำสั่งซื้อจากต่างประเทศ ผู้ส่งออกส่วนใหญ่ (ประมาณร้อยละ 90) จึงมักจะติดต่อซื้อ
ข้าวสารผ่านคนกลาง หรือที่เรียกกันในวงการธุรกิจว่า “หยง” และอาจมีบ้าง (ประมาณร้อยละ 10) ที่ติดต่อซื้อ
7
ข้าวสารจากโรงสีข้าวโดยตรง
แต่เดิมหยงทำหน้าที่เป็นนายหน้า (broker) ในการติดต่อซื้อขายข้าวสารระหว่างโรงสีข้าว (ผู้ขาย) กับผู้
ส่งออก (ผู้ซื้อ) เพียงเท่านั้น โดยหยงรับตัวอย่างข้าวจากโรงสีที่ติดต่อด้วยหลายๆแห่งเพื่อนำไปเสนอขายให้กับผู้
ส่งออก หรือในอีกทางหนึ่งหยงก็อาจจะรับคำสั่งซื้อจากผู้ส่งออกแล้วทำหน้าที่ไปติดต่อกับโรงสีต่างๆเพื่อให้ได้ข้าว
ตามชนิด คุณภาพ ปริมาณ และราคาตามความต้องการของผู้ส่งออก เมื่อผู้ซื้อและผู้ขายตกลงซื้อขายกันแล้ว ผู้ขาย
จะทำหน้าที่ขนส่งสินค้าไปยังสถานที่ของผู้ซื้อภายในเวลาที่กำหนด เมื่อสินค้ามาถึงผู้ส่งออกจะชั่งน้ำหนักและ
ตรวจสอบคุณภาพข้าวก่อนรับมอบ โดยหยงจะร่วมทำหน้าที่ดูแลการส่งมอบและรับมอบสินค้านี้ด้วย ณ สถานที่ส่ง
5 ประกาศคณะกรรมการกลางว่าด้วยราคาสินค้าและบริการ ฉบับที่ 45 พ.ศ. 2561 เรื่องการกำหนดหลักเกณฑ์ เงื่อนไขการรับซื้อ และการแสดงราคารับ
ซื้อข้าวเปลือก
6 ประกาศกระทรวงพาณิชย์เรื่อง กำหนดชนิด และลักษณะของเครื่องวัดความชื้นข้าว รายละเอียดวัสดุที่ใช้ผลิต อัตราเผื่อเหลือเผื่อขาด และอายุคำ
รับรอง มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 เป็นต้นไป
7 ศูนย์วิจัยเศรษฐศาสตร์ประยุกต์ (2559)
