Page 7 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

สำหรับสัตว์กระเพาะรวม สารกลุ่มเยื่อใยมีบทบาทสำคัญโดยจุลินทรีย์ในกระเพาะรูเมน

สามารถย่อยเยื่อใยได้เป็นกรดไขมันที่ระเหยง่าย (volatile fatty acids: VFA) ทั้ง 3 ชนิด

คือ กรดอะซิติค (acetic acid) กรดโปรปิโอนิค (propionic acid) และ กรดบิวทิริค (butyric

acid) ซึ่งเป็นแหล่งพลังงานที่สำคัญสำหรับสัตว์กระเพาะรวมและมีผลต่อระดับไขมันในน้ำนม

ของแม่โค อย่างไรก็ตามส่วนเยื่อใยในอาหารสัตว์ประกอบด้วยสารประกอบหลายชนิดที่มี

คุณสมบัติแตกต่างกันซึ่งมีผลให้สัตว์ใช้ประโยชน์ได้แตกต่างกันด้วย เช่นเฮมิเซลลูโลสเป็นส่วน

ที่สามารถละลายในน้ำได้บ้าง สัตว์จึงสามารถใช้ประโยชน์ได้ดีกว่าเซลลูโลส ในขณะที่สัตว์ไม่

สามารถใช้ประโยชน์จากลิกนินได้เลย ซึ่งการวิเคราะห์องค์ประกอบของสารอาหาร

โดยประมาณด้วยวิธีการทางเคมี หรือ“proximate analysis” ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายนั้น

ไม่สามารถแบ่งแยกองค์ประกอบของเยื่อใยได้ แต่สามารถแยกสารประกอบเหล่านี้โดยใช้

สารละลายที่แตกต่างกัน โดยเรียกวิธีนี้ว่า “Van Soest Detergent System” ซึ่งสามารถ

แบ่งส่วนวิเคราะห์ออกเป็น 3 ส่วนดังนี้คือ

• Neutral detergent fiber (NDF) เป็นส่วนของผนังเซลล์ของพืชที่ไม่ละลายใน

สารละลายที่เป็นกลาง ประกอบด้วย เซลลูโลส เฮมิเซลลูโลส และลิกนิน

• Acid detergent fiber (ADF) เป็นส่วนของเยื่อใยที่ไม่ละลายในสารละลายที่

เป็นกรด ซึ่งได้แก่ เซลลูโลส และลิกนิน

• Acid detergent lignin (ADL) เป็นการวิเคราะห์หาปริมาณของสารลิกนิน

ซึ่งจากการวิเคราะห์ด้วยวิธีดังกล่าวจะสามารถคำนวณองค์ประกอบของเยื่อใยได้

ดังนี้

% เฮมิเซลลูโลส = % NDF – % ADF

% เซลลูโลส = % ADF – %ADL

% ลิกนิน = % ADL

2. ลิปิด หมายรวมถึงไขมันและน้ำมัน พบได้ทั้งในเนื้อเยื่อพืชและสัตว์ ส่วนใหญ่อยู่ในรูป

ของไขมันอย่างง่าย (simple lipid) ซึ่งประกอบด้วยกลีเซอรอล (glycerol) และกรดไขมัน

ส่วนประกอบของอาหาร 4