Page 6 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

สัตว์สามารถใช้ประโยชน์จากคาร์โบไฮเดรทแต่ละชนิดได้ไม่เท่ากัน โดยสามารถใช้คาร์โบไฮ

เดรทที่สามารถละลายได้ (nitrogen-free-extract: NfE) ซึ่งได้แก่ แป้ง น้ำตาล ที่สัตว์ใช้เป็น

แหล่งพลังงานหลัก แต่สารประกอบชนิดอื่นในส่วนนี้ อาทิสารโอลิโกแซคคาไรด์

(oligosaccharides) และสารเพคติน (pectin) แม้ว่ามีคุณสมบัติในการละลายได้เช่นเดียวกัน

แต่สัตว์มีความสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้แตกต่างกัน คาร์โบไฮเดรทอีกกลุ่มหนึ่งซึ่งเป็น

องค์ประกอบของผนังเซลล์ของพืช เช่น เซลลูโลส เฮมิเซลลูโลส (hemicellulose) และ

ลิกนิน (lignin) มีคุณสมบัติไม่ละลายในสารละลายที่เป็นกรดหรือด่างอย่างอ่อน สัตว์สามารถ

นำไปใช้ประโยชน์ได้น้อยหรือไม่ได้เลย จัดอยู่ในกลุ่มที่เรียกว่า เยื่อใยรวม (crude fiber)

โดยกลุ่มของคาร์โบไฮเดรทที่นอกเหนือจากแป้งและน้ำตาลเหล่านี้เรียกรวมว่า คาร์โบไฮเดรท

ที่ไม่ใช่แป้ง (non-starch polysaccharide: NSP) (รูปที่ 1-2) สารกลุ่มนี้จะเป็นตัวกำหนด

คุณภาพของอาหารสำหรับสัตว์กระเพาะเดี่ยว ถ้ามีคาร์โบไฮเดรทที่ไม่ใช่แป้งสูงมากขึ้นมีผลให้

คุณภาพของอาหารสำหรับสัตว์กระเพาะเดี่ยวด้อยลง เนื่องจากร่างกายสัตว์ขาดเอ็นไซม์ที่ใช้

ย่อยสลายโครงสร้างดังกล่าว

คาร์โบไฮเดรท (carbohydrate)

เยื่อใยรวม คาร์โบไฮเดรทที่ละลายได้

(crude fiber) (nitrogen free extract: NfE)

ลิกนิน เซลลูโลส เฮมิเซลลูโลส เพคติน โอลิโกแซคคาไรด์ แป้งและน้ำตาล

(lignin) (cellulose) (hemicellulose) (pectin) (oligosaccharide) (starch & sugar)

คาร์โบไฮเดรทที่ไม่ใช่แป้ง (non-starch polysaccharide: NSP)

รูปที่ 1-2: การแบ่งประเภทของคาร์โบไฮเดรทในแหล่งอาหารจากพืช

ที่มา: Verdonk et al. (1997)

ส่วนประกอบของอาหาร 3