Page 173 -
P. 173
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
2.1 Protein Efficiency Ratio (PER) เป็นค่าแสดงประสิทธิภาพในการนำโปรตีนจาก
อาหารไปใช้ในการเจริญเติบโต โดยวิธีการนี้มักนิยมทดลองในหนูทดลองและคาดว่าร่างกาย
สัตว์นำโปรตีนจากอาหารไปใช้ในการสะสมโปรตีนในร่างกายในอัตราคงที่
PER = น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น (กรัม)
ปริมาณโปรตีนหรือไนโตรเจนที่ได้รับ (กรัม)
อย่างไรก็ตามค่า PER นั้นเป็นค่าที่ไม่ถูกต้องนัก เนื่องจากสัตว์สามารถนำเอาโปรตีนจากอาหาร
ไปใช้ในการสะสมโปรตีนในร่างกายในสัดส่วนที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับปริมาณของไนโตรเจน
หรือโปรตีนที่สัตว์ได้รับ ตลอดจนระยะการเจริญเติบโตของตัวสัตว์เองด้วย เช่นสัตว์ที่โตเต็มวัย
นั้นน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นเป็นการสะสมของไขมันมากกว่าโปรตีน ดังนั้นจึงได้มีการพัฒนาเป็นค่า
Productive Protein Value (PPV) แทน ซึ่งคิดจากสัดส่วนของไนโตรเจนที่สะสมในร่างกาย
ต่อไนโตรเจนที่สัตว์ได้รับ โดยค่า PER และค่า PPV จะมีค่าตั้งแต่ 0 จนถึง 1
PPV = โปรตีนที่สะสมในร่างกาย
โปรตีนที่ได้รับ
2.2 ค่าการย่อยได้ (Digestibility) ของโปรตีนหรือเรียกอีกนัยหนึ่งว่าค่าการย่อยได้ของ
ไนโตรเจน (เนื่องจากการวิเคราะห์โปรตีนในอาหารและมูลอยู่ในรูปของค่าไนโตรเจน) เป็นค่าที่
สามารถบ่งบอกถึงคุณภาพของโปรตีนได้ดีอีกค่าหนึ่ง ซึ่งได้จากการวัดปริมาณโปรตีนที่สัตว์
ได้รับจากอาหาร หักออกด้วยปริมาณโปรตีนที่ขับออกทางมูล วิธีการนี้อนุมานว่าโปรตีนที่
หายไปในระบบทางเดินอาหารเป็นส่วนที่สัตว์ย่อยได้และดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย อย่างไรก็ตาม
ไนโตรเจนที่ขับออกทางมูลบางส่วนไม่ได้มาจากโปรตีนในอาหาร แต่เป็นส่วนที่ได้มาจากการ
สลายตัวของเอนไซม์หรือการหลุดลอกของเนื้อเยื่อในระบบทางเดินอาหาร ซึ่งมีโครงสร้างเป็น
โปรตีนเช่นเดียวกัน ไนโตรเจนส่วนดังกล่าว เรียกว่า “endogenous nitrogen” ดังนั้นค่า
การย่อยได้ที่วัดได้จึงไม่ใช่ค่าการย่อยได้ที่จริง แต่เป็นค่าการย่อยได้ปรากฏ (apparent
digestibility) ดังสมการ
การประเมินคุณค่าทางโภชนะในอาหาร 170
