Page 170 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ตารางที่ 10-2: สัดส่วนของไนโตรเจนในแหล่งโปรตีนต่างๆ

แหล่งโปรตีน สัดส่วนไนโตรเจน (%) Conversion factor

เมล็ดฝ้าย 18.87 5.30

ถั่วเหลือง 17.51 5.71

ข้าวโพด 16.00 6.25

ข้าวสาลี 17.15 5.83

โปรตีนไข่ 16.00 6.25

โปรตีนนม 15.68 6.38

ที่มา: McDonald et al. (2002)

1.2 ค่า Chemical score (CS) เนื่องจากค่าโปรตีนรวมไม่สามารถบ่งบอกถึงคุณภาพของ

โปรตีนได้ และจากหลักการที่สัตว์จะสามารถใช้ประโยชน์จากโปรตีนได้ดีหรือไม่ ขึ้นกับสัดส่วน

และปริมาณของกรดอะมิโนที่จำเป็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรดอะมิโนที่เป็นตัวจำกัดตัวแรก

(first-limiting amino acid) ในอาหารนั้น (ตารางที่ 10-3) จึงได้มีการเปรียบเทียบกับ

กรดอะมิโนชนิดเดียวกันในโปรตีนมาตรฐานที่มีคุณภาพดี ซึ่งมักใช้โปรตีนจากไข่ หากสัด-ส่วน

ของกรดอะมิโนดังกล่าวมีค่าสูงเมื่อเปรียบเทียบกับโปรตีนไข่แล้วแสดงว่าโปรตีนนั้นมีคุณภาพดี

แต่ถ้าหากสัดส่วนมีค่าต่ำจะแสดงว่าโปรตีนมีคุณภาพต่ำ ดังสมการ

Chemical score = % ของกรดอะมิโนที่เป็นตัวจำกัดตัวแรกในโปรตีนที่ทดสอบ x 100

% ของกรดอะมิโนชนิดเดียวกันในโปรตีนจากไข่

ค่า chemical score นี้สามารถบ่งบอกถึงคุณภาพของโปรตีนได้ระดับหนึ่ง หากมีระดับกรด-

อะมิโนที่เป็นตัวจำกัดอยู่ต่ำ สัตว์จะสามารถนำโปรตีนไปใช้ประโยชน์ได้น้อย อย่างไรก็ตาม

คุณภาพโปรตีนที่ดีไม่ได้ขึ้นอยู่กับปริมาณของกรดอะมิโนที่เป็นตัวจำกัดตัวแรก หรือกรดอะมิโน

เพียงตัวใดตัวหนึ่งเท่านั้น แต่ขึ้นอยู่กับสัดส่วนของกรดอะมิโนทุกชนิดที่เหมาะสมอีกด้วย

ร่างกายสัตว์จึงสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้สูงสุด

การประเมินคุณค่าทางโภชนะในอาหาร 167