Page 150 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ด้วยกลไกนี้ โดยขึ้นกับจำนวนของโปรตีนอะโพเฟอร์ริตินที่มีอยู่ที่เซลล์ผนังลำไส้เล็ก หากอะ

โพเฟอร์ริตินถูกเปลี่ยนไปเป็นเฟอร์ริตินหมดแล้ว ธาตุเหล็กจะไม่สามารถถูกดูดซึมได้

ผนังลำไส้ ไวตามินซี

อาหาร (Fe ) Fe + apoferritin ferritin (Fe ) สะสมที่ตับและม้าม
+3
+2
+3

Ferroxidase (ceruloplasmin) & ไวตามินซี

+2
ในพลาสมา: Fe + apotransferrin transferrin (Fe ) เนื้อเยื่อเป้าหมาย
+3

รูปที่ 9-3: การดูดซึมและการใช้ประโยชน์ของแร่ธาตุเหล็ก

ธาตุเหล็กมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการหายใจ การพาออกซิเจนไปเลี้ยงตามเนื้อเยื่อต่าง ๆ รวมทั้ง

พาก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากเนื้อเยื่อมายังปอดเพื่อหายใจออก และเป็นส่วนประกอบของ

เอ็นไซม์ที่สำคัญ คือ cytochrome reductase และ xanthine oxidase โดยทั่วไปสัตว์ที่มี

ร่างกายสมบูรณ์จะมีความต้องการแร่ธาตุเหล็กจากอาหารในปริมาณน้อยมาก เนื่องจากเซลล์

เม็ดเลือดแดงที่หมดอายุจะถูกทำลายและได้ธาตุเหล็กอิสระ ซึ่งร่างกายสามารถนำกลับมาใช้

ในการสร้างฮีโมโกลบินใหม่เกิดเป็นวงจรหมุนเวียน มีธาตุเหล็กที่ถูกขับออกเพียง 10%เท่านั้น

สำหรับสัตว์ระยะเล็กโดยเฉพาะอย่างยิ่งลูกสุกรหลังคลอดจำเป็นต้องเสริมธาตุเหล็กโดยการ

ฉีดเข้าร่างกายในรูปของไอรอนเด็กซ์แทน (iron dextrans) เนื่องจากสัตว์มีความสามารถใน

การถ่ายทอดธาตุเหล็กสู่น้ำนมได้ต่ำมาก ทำให้ปริมาณธาตุเหล็กในน้ำนมแม่มีไม่เพียงพอกับ

ความต้องการ การขาดธาตุเหล็กทำให้สัตว์มีการเจริญเติบโตลดลงและแสดงอาการ “โรคโล-

หิตจาง”

• ทองแดง (Cu) เป็นแร่ธาตุที่มีความสัมพันธ์กับการใช้ประโยชน์ของธาตุเหล็ก โดยเป็น

องค์ประกอบของเอ็นไซม์เซรูโลพลาสมิน (ceruloplasmin) ซึ่งทำหน้าที่เปลี่ยนแร่ธาตุ

+3
+2
เหล็กจากอาหารในรูปของเฟอร์ริค (Fe ) ให้อยู่ในรูปของเฟอร์รัส (Fe ) ก่อนดูดซึมเข้าสู่
ร่างกาย (รูปที่ 9-3) และเกี่ยวข้องกับกระบวนการสังเคราะห์สารคอลลาเจน (collagen)

แร่ธาตุ 147