Page 14 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 2

การย่อยและการดูดซึมสารอาหาร

การใช้ประโยชน์จากอาหารของสัตว์จะแตกต่างกันตามลักษณะและการทำงานของอวัยวะใน

ระบบทางเดินอาหาร โดยสามารถแบ่งประเภทของสัตว์เศรษฐกิจเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ

สัตว์กระเพาะเดี่ยว (non-ruminant animals) และสัตว์กระเพาะรวม (ruminant animals)

ซึ่งลักษณะการทำงานของระบบทางเดินอาหารที่แตกต่างกันนี้มีผลต่อเนื่องถึงการเลือกใช้

วัตถุดิบอาหารสัตว์ และการจัดการด้านอาหาร

ส่วนประกอบของระบบทางเดินอาหาร

1. สัตว์กระเพาะเดี่ยว (non-ruminant animals)

• สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม (mammal species) ระบบทางเดินอาหารของสัตว์เลี้ยงลูก

ด้วยนมที่มีกระเพาะเดี่ยว เช่นสุกร (รูปที่ 2-1) ประกอบด้วย ปาก (mouth) ซึ่งมีฟันและลิ้น

ช่วยในการรับรสและบดอาหาร มีการหลั่งน้ำลายมาคลุกเคล้าอาหารทำให้อาหารเคลื่อนผ่านได้

สะดวก สัตว์บางชนิดมีการหลั่งเอ็นไซม์อะไมเลส (amylase) ซึ่งย่อยแป้งด้วย แต่การย่อยใน

ปากมีเพียงเล็กน้อยเท่านั้น หลอดอาหาร (esophagus) เป็นทางผ่านของอาหารไปสู่

กระเพาะอาหาร (stomach) สัตว์แต่ละชนิดจะมีขนาดและรูปร่างแตกต่างกัน เช่น กระเพาะ

อาหารของสุกรมีขนาดใหญ่เมื่อเปรียบเทียบกับลำไส้ คือมีความจุ 6-8 ลิตร กระเพาะอาหาร

ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมประกอบด้วย 3 ส่วนคือคาร์ดิแอค (cardiac) ฟันดัส (fundus) และ

ส่วนไพโลริค (pyloric region) (รูปที่ 2-2) ในกระเพาะอาหารมีต่อมที่ผลิตน้ำย่อยและสาร

เมือก (mucous) ต่อมเหล่านี้ประกอบด้วยเซลล์ 2 ชนิดคือเซลล์เปปติค (peptic cell) ซึ่งผลิต

การย่อยและการดูดซึมสารอาหาร 11