Page 113 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การใช้ประโยชน์จากไขมันในร่างกายสัตว์

1. การสร้างและการสลายกรดไขมัน มักเกิดขึ้นที่ตับ ต่อมน้ำนม และ adipose tissue

กระบวนการสร้างกรดไขมันในอวัยวะดัง-กล่าวจะเหมือนกัน แต่สัดส่วนการสังเคราะห์ในแต่

ละอวัยวะจะแตกต่างกันตามชนิดของสัตว์ เช่นสัตว์จำพวกหนูจะเกิดขึ้นที่ตับและ adipose

tissue ในสัดส่วนเท่ากัน ในไก่จะเกิดขึ้นส่วนใหญ่ที่ตับ ส่วนสุกรจะเกิดที่ adipose tissue

และสัตว์ที่อยู่ในระยะให้น้ำนมจะเกิดขึ้นที่ต่อมน้ำนม

1.1 การสร้างกรดไขมัน (lipogenesis) ร่างกายใช้อะซิติล-โคเอที่ได้จาก

กระบวนการไกลโคไลซีสหรือจากการสลายกรดอะมิโนบางชนิด ตลอดจนการสลายไขมันใน

สัตว์กระเพาะเดี่ยวหรือสารเบต้าไฮดรอกซีบิวทิเรท (-hydroxybutyrate) ในสัตว์กระเพาะ

-
รวมเป็นสารตั้งต้น โดยอะซิติล-โคเอจะทำปฏิกิริยากับไบคาร์บอเนท (HCO ) (รูปที่ 7-8) ได้
3
เป็นมาโลนิล-โคเอ (malonyl-CoA) (ขั้นตอนที่ 1) ซึ่งอะซิติล-โคเอและมาโลนิล-โคเอจะทำ

ปฏิกิริยากับโปรตีนที่เป็นตัวพาหมู่เอซิล (acyl carrier protein: ACP) ได้เป็นอะซิติลเอซีพี

(acetyl-ACP) และมาโลนิลเอซีพี (malonyl-ACP) ตามลำดับ (ขั้นตอนที่ 2) จากนั้นอะซิติล

เอซีพีกับมาโลนิลเอซีพีจะทำปฏิกิริยาตามขั้นตอนต่าง ๆ จนได้กรดไขมันที่มีคาร์บอน 4

อะตอม (butyryl-ACP) กรดไขมันดังกล่าวจะเพิ่มจำนวนคาร์บอนขึ้นอีกทีละ 2 อะตอมจาก

การทำปฏิกิริยากับมาโลนิล-โคเอทีละ 1 โมเลกุล จนได้กรดไขมันที่มีคาร์บอน16 อะตอม

(C ) ร่างกายสัตว์สามารถสร้างกรดไขมันที่มีความยาวคาร์บอนได้สูงสุด 18 อะตอม แต่มี
16
ข้อจำกัดในการเปลี่ยน C เป็น C และ C นอกจากนี้สัตว์มีข้อจำกัดในการสร้างกรดไขมัน
18
22
20
ชนิดไม่อิ่มตัวจากกรดไขมันอิ่มตัวเช่นเดียวกัน สัตว์สามารถสร้างกรดปาล์มมิโตเลอิค
(palmitoleic acid: C ) จากกรดปาล์มมิติค (palmitic acid: C ) และกรดโอลิอิค
16:1
16:0
(oleic acid: C ) จากกรดสเตียริค (stearic acid: C ) แต่ไม่สามารถสร้างกรดลิโนเลอิค
18:0
18:1
กรดลิโนเลนิคและกรดอะราชิโดนิคในร่างกายได้ จึงจำเป็นต้องได้รับจากอาหารอย่างเพียงพอ

แต่สัตว์สามารถเพิ่มความยาวของกรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวที่ได้รับจากอาหารได้ เช่น ร่างกาย

สามารถใช้กรดลิโนเลนิคและกรดลิโนเลอิคเป็นสารต้นตอในการสร้างกรดไขมัน C , C
22:5
20:5
และ C 22:6

ลิปิด 110