Page 91 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ตารางที่ 6.11 (ตํอ)
สภาพแวดล้อมของยุ้งฉาง การเปลี่ยนแปลงคุณภาพข้าว (%)
ความชื้น ต้นข้าว ข้าวหัก ท้องไข่ 2AP
ความถี่ในการใช๎ยุ๎งฉาง
0-2 สัปดาห์ -1.46 -12.26 8.30 0.44 -0.12
1-2 เดือน -1.97 -15.27 7.05 1.44 -0.12
มากกวําสองเดือน -2.10 -13.22 6.34 0.84 -0.14
P-Value 0.84 0.74 0.66 0.48 0.74
หมายเหตุ: *p<0.10; **p<0.05 และ ***p<0.01
ที่มา: จากการสุํมตัวอยํางข๎าวหอมมะลิของเกษตรกรในพื้นที่ศึกษาและการวิเคราะห์คุณภาพข๎าวในห๎องปฏิบัติการ

ลักษณะทางกายภาพของยุ้งฉางกับการเปลี่ยนแปลงคุณภาพข้าว
ตารางที่ 6.12 แสดงคุณภาพข๎าวจ าแนกจากลักษณะทางกายภาพของยุ๎งฉาง ได๎แกํ ความสูงของยุ๎งฉาง
และวัสดุใต๎ฐานยุ๎งฉางหรือสถานที่เก็บ ผลการศึกษาพบวําการเปลี่ยนคุณภาพข๎าวหอมมะลิไมํแตกตํางกันตามความ
สูงของยุ๎งฉาง แตํวัสดุใต๎ฐานยุ๎งฉางและการยกพื้นยุ๎งฉางท าให๎ความชื้นในเมล็ดข๎าวหอมมะลิแตกตํางกัน โดยที่วัสดุ
ใต๎ฐานยุ๎งฉางที่เป็นพื้นดินมีแนวโน๎มที่ความชื้นข๎าวหอมมะลิหลังการจัดเก็บ (-0.61%) ลดลงมากกวําวัสดุใต๎ฐานที่
เป็นพื้นปูนหรือพื้นหิน (-0.29%) หรือสถานที่เก็บข๎าวที่ไมํได๎ยกพื้น (-0.36%)

ตารางที่ 6.12 การเปลี่ยนแปลงคุณภาพข๎าวหอมมะลิ จ าแนกตามลักษณะทางกายภาพของยุ๎งฉาง
ลักษณะทางกายภาพยุ้งฉาง การเปลี่ยนแปลงคุณภาพข้าว (%)
ความชื้น ต้นข้าว ข้าวหัก ท้องไข่ 2AP
ความสูงของยุ้งฉางจากพื้น
น๎อยกวํา 1 เมตร -2.07 -7.77 7.48 1.96 -0.11
น๎อยกวํา 1-2 เมตร -1.50 -6.80 5.60 0.94 -0.13
มากกวํา 2 เมตร -2.17 -8.74 7.00 0.96 -0.12
P-Value 0.51 0.31 0.35 0.17 0.51
วัสดุใต้ฐานยุ้งฉาง/สถานที่เก็บ
ไมํมี/ไมํได๎ยกพื้น -0.36 -6.98 5.93 1.09 -0.11
พื้นดิน -0.61 -8.32 7.18 1.34 -0.12
พื้นปูน/หิน -0.29 -6.31 6.14 1.10 -0.17
P-Value 0.10* 0.33 0.53 0.92 0.12
หมายเหตุ: *p<0.10; **p<0.05 และ ***p<0.01
ที่มา: จากการสุํมตัวอยํางข๎าวหอมมะลิของเกษตรกรในพื้นที่ศึกษาและการวิเคราะห์คุณภาพข๎าวในห๎องปฏิบัติการ

รูปแบบการจัดเก็บข้าวกับการเปลี่ยนแปลงคุณภาพข้าว

รูปแบบการจัดเก็บข๎าวของเกษตรกรตัวอยํางในพื้นที่ศึกษาแตกตํางกันตามภูมิภาคและรูปแบบการผลิต
ซึ่งเมื่อจ าแนกการเปลี่ยนแปลงคุณภาพข๎าวหอมมะลิพบวํา ความชื้นของข๎าวหอมมะลิที่จัดเก็บโดยรองพื้นยุ๎งฉาง
ความชื้นมีแนวโน๎มลดลงมากกวําเกษตรกรที่จัดเก็บโดยไมํรองพื้น และการเปลี่ยนแปลงความชื้นยังแตกตํางกันตาม
รูปแบบการจัดเก็บ คือ เกษตรกรที่เก็บข๎าวแบบเทกองและใสํกระสอบป่านมีแนวโน๎มที่ความชื้นข๎าวจะลดลงมากกวํา
การจัดเก็บข๎าวโดยการใสํกระสอบปุ๋ย กระสอบอาหารสัตว์หรือกระสอบน้ าตาล ในขณะที่เกษตรกรที่จัดเก็บข๎าวโดย
ใช๎กระสอบป่านมีแนวโน๎มที่คุณภาพข๎าวจะดีกวําเกษตรกรที่จัดเก็บด๎วยวิธีการอื่น กลําวคือมีเปอร์เซ็นต์การเพิ่มขึ้น
ของข๎าวหักต่ าที่สุดเทํากับ 2.47% ท๎องไขํเพิ่มขึ้นเพียง 0.67% และความหอมของข๎าวหรือสาร 2AP ลดลงเพียง
0.05 µg/g และลดลงน๎อยกวําการจัดเก็บด๎วยวิธีอื่น อยํางไรก็ตามเมื่อเปรียบเทียบคุณภาพข๎าวหอมมะลิตามสถานที่
จัดเก็บข๎าว พบวํา คุณภาพข๎าวหอมมะลิที่จัดเก็บในบ๎าน ในยุ๎งฉางทั้งบริเวณรั้วบ๎านและยุ๎งฉางนอกรั้วบ๎าน ไมํ
63