Page 85 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

โดยเกษตรกรสํวนใหญํจะเข๎าใช๎ยุ๎งฉางที่เก็บข๎าวหอมมะลิเฉพาะชํวงที่จะน าข๎าวไปสีเพื่อบริโภคหรือเพื่อน าข๎าวไป
ขายเทํานั้น ความถี่ของการใช๎ยุ๎งฉางเฉลี่ยประมาณเดือนละหนึ่งครั้งหรือสองเดือนตํอครั้ง สํวนเกษตรกรที่เข๎าใช๎ยุ๎ง
ฉางเพียงปีละครั้งคือเกษตรกรที่เก็บข๎าวไว๎ขายหรือเพื่อเป็นเมล็ดพันธุ์ โดยแยกข๎าวที่จะบริโภคไว๎เก็บคนละสถานที่
หรืออาจจะเก็บข๎าวที่บริโภคไว๎ในบ๎านจึงมีความถี่ของการใช๎ยุ๎งฉางต่ ากวําเกษตรกรรายอื่น รูปแบบการเก็บสํวนใหญํ
จะใสํกระสอบวางเรียงซ๎อนกันในแนวนอน รองลงมาคือเทกองไว๎ในยุ๎งฉางโดยเฉพาะเกษตรกรที่เข๎ารํวมโครงการ
จ าน ายุ๎งฉางที่ ธ.ก.ส. ก าหนดให๎ข๎าวเปลือกที่เข๎ารํวมโครงการฯ จะต๎องเทกองในยุ๎งฉางเทํานั้น ดังนั้นเกษตรกรที่เก็บ
ข๎าวไว๎ขายหรือจ าน ายุ๎งฉางสํวนใหญํจะเลือกการเทกองมากกวําเก็บในกระสอบ ในขณะที่เกษตรกรกลุํมที่เก็บข๎าวไว๎
บริโภคในครัวเรือนหรือเก็บไว๎เป็นเมล็ดพันธุ์จะนิยมบรรจุข๎าวในกระสอบวางเรียงแนวนอนซ๎อนกัน โดยรายที่เก็บ
ผลผลิตไว๎จ านวนไมํมาก (ไมํเกิน 500 กิโลกรัมหรือประมาณ 15-20 กระสอบ) อาจจะวางกระสอบไว๎แนวตั้งไมํซ๎อน
กันเพราะมีพื้นที่ในยุ๎งฉางเหลือเยอะแตํหากเกษตรกรเก็บข๎าวไว๎ในบ๎านการวางเรียงแนวนอนซ๎อนกันก็จะประหยัด
พื้นที่มากกวําเกษตรกรที่เก็บในบ๎านจึงนิยมวิธีการดังกลําว (ตารางที่ 6.6)

ตารางที่ 6.6 รูปแบบการจัดเก็บข๎าวและการตรวจสอบความเสียหายของยุ๎งฉาง จ าแนกตามรูปแบบการผลิตและ
วัตถุประสงค์การจัดเก็บข๎าว
รายการ สภาพแวดล้อมการผลิต วัตถุประสงค์การเก็บข้าว รวม
นาน้ าฝน ชลประทาน ไม่เก็บ เก็บไว้
ทั่วไป อินทรีย์ ข้าวทั่วไป ไว้ขาย ขาย
(%)

สถานที่เก็บข๎าวหอมมะลิ
ในบ๎าน 11.66 9.35 21.67 21.26 3.21 12.73
พื้นที่ตํอเติมรอบบ๎าน 6.75 9.35 23.33 14.37 6.41 10.61
ยุ๎งฉางในบ๎าน 66.87 64.49 48.33 54.02 72.44 62.73
ยุ๎งฉางนอกรั้ว 5.52 2.80 0.00 1.72 5.77 3.64
เก็บทั้งในบ๎านและยุ๎งฉาง 5.52 8.41 6.67 6.32 7.05 6.67
พื้นที่ตํอเติมในบ๎านและยุ๎งฉางในบ๎าน 2.45 5.61 0.00 2.30 3.85 3.03
ในบ๎านและยุ๎งฉางนอกรั้ว 1.23 0.00 0.00 0.00 1.28 0.61
(%)
การจัดเรียงกระสอบ
เทกอง 30.83 28.42 1.67 11.45 40.98 23.96
วางแนวตั้งซ๎อนกัน 10.53 4.21 5.00 4.82 10.66 7.29
วางแนวตั้งไมํซ๎อนกัน 10.53 12.63 18.33 15.66 9.02 12.85
วางแนวนอนซ๎อนกัน 48.12 54.74 75.00 68.07 39.34 55.90
ทั้งเทและใสํกระสอบ 22.56 13.68 0.00 4.82 28.69 14.93
ตรวจสอบความเสียหายของยุ้งฉาง 96.93 98.15 88.33 94.25 97.45 95.77
การรั่วซึมของยุ๎งฉางหรือสถานที่เก็บ
ไมํรั่วซึม 87.73 95.37 85.00 90.80 88.54 89.73
รั่วซึมเล็กน๎อย 7.98 3.70 10.00 4.60 9.55 6.95
รั่วซึมปานกลาง 2.45 0.93 5.00 4.02 0.64 2.42
รั่วซึมมาก 1.84 0.00 0.00 0.57 1.27 0.91
ความถี่ในการใช๎ยุ๎งฉาง
สัปดาห์ละครั้ง 2.50 4.72 5.56 4.73 2.65 3.75
สองสัปดาห์ครั้ง 9.38 12.26 11.11 10.06 11.26 10.63
เดือนละครั้ง 47.50 40.57 44.44 47.93 41.06 44.69
สองเดือนตํอครั้ง 11.88 11.32 11.11 13.02 9.93 11.56
มากกวํา 2 เดือนครั้ง 13.75 13.21 12.96 7.10 20.53 13.44
ปีละครั้ง 15.00 17.92 14.81 17.16 14.57 15.94
ที่มา: จากการส ารวจ
57