Page 51 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ตอนที่ 3

การท�านา

การท�านา หมายถึง การปลูกข้าวและการดูแลรักษาต้นข้าวในนา ตั้งแต่ปลูกไปจนถึงเก็บเกี่ยว
ปัจจัยหลักที่เป็นพื้นฐานของการท�านาและเป็นตัวก�าหนดวิธีการปลูกข้าวและพันธุ์ข้าวที่ใช้มี 2 ประการ

คือ 1) สภาพพื้นที่และภูมิอากาศ และ 2) สภาพน�้าในการท�านา ส�าหรับวิธีการปลูกข้าวมีขั้นตอนหลัก
4 ขั้นตอน คือ การเตรียมดิน การปลูก การดูแล และ การเก็บเกี่ยว (ประพาส. 2556; ส�านักวิจัยและ

พัฒนาข้าว, 2556)

1. การเตรียมดิน

การเตรียมดินก่อนการท�านามีอยู่ 3 ขั้นตอน คือ การไถดะ ไถแปร และคราด
1) การไถดะ เป็นการไถครั้งแรก เพื่อพลิกให้ดินชั้นล่างได้ขึ้นมาสัมผัสอากาศ ท�าลายวัชพืช

และโรคพืชบางชนิด การไถดะส�าหรับนาปีเริ่มในต้นฤดูฝน แล้วตากดิน 1-2 สัปดาห์
2) การไถแปร หลังจากไถดะตากดินแล้วจึงไถแปรเพื่อพลิกดินอีกครั้งหนึ่ง ช่วยท�าลายวัชพืช
ที่ขึ้นใหม่ และย่อยก้อนดินให้มีขนาดเล็กลง การไถแปรท�าเพียงครั้งเดียว

3) การคราด เพื่อสางวัชพืชออกจากนา ย่อยก้อนดินให้เล็กลงจนเป็นเทือก ปรับพื้นที่ให้ได้
ระดับเดียวกัน เพื่อความสะดวกในการควบคุมระดับน�้า เป็นสภาพที่เหมาะแก่การเจริญเติบโตของข้าว

2. การปลูก
การปลูกข้าวมี 2 วิธี คือ วิธีที่ 1 ปลูกด้วยเมล็ดโดยตรง ได้แก่การท�านาหยอดและนาหว่าน และ

วิธีที่ 2 ปลูกด้วยต้นกล้า โดยเพาะเมล็ดให้เป็นต้นกล้า แล้วน�าต้นกล้าไปปลูกในแปลงนา ได้แก่การท�านาด�า
วิธีที่ 1 ปลูกด้วยเมล็ดโดยตรง

1) การท�านาหยอด ใช้กับการปลูกข้าวไร่ในที่ดอน โดยเตรียมดินเป็นหลุมหรือท�าร่องเล็กๆ
หยอดเมล็ดข้าวในหลุมหรือร่องแล้วกลบ ต่อจากนั้นก็ดูแลตั้งแต่ต้นข้าวงอกไปจนเก็บเกี่ยว
2) การท�านาหว่าน มี 2 วิธี คือ การหว่านข้าวแห้ง และการหว่านข้าวงอก

(1) การหว่านข้าวแห้ง แบ่งตามช่วงเวลาของการหว่านได้ 3 วิธี คือ
(ก) การหว่านหลังขี้ไถ มีการไถดะและไถแปร แล้วหว่านเมล็ดข้าวลงหลังขี้ไถ

(ข) การหว่านคราดกลบ โดยหว่านเมล็ดข้าวหลังจากการไถแปรครั้งสุดท้ายแล้วคราดกลบ
(ค) การหว่านไถกลบ เป็นการหว่านเมล็ดข้าวหลังขี้ไถแล้วไถแปรอีกครั้ง เมล็ดข้าวที่หว่าน
จะอยู่ลึกและงอกด้วยความชื้นที่มีในดิน

ดิน ธาตุอาหารและปุ๋ยข้าว ประวติการปลูกข้าว และข้าวกับสภาพแวดล้อม ั 47