Page 107 -
P. 107
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
เห็นคว�มแตกต่�งจ�กชีวภ�ค (ส่วนที่เป็นสิ่งมีชีวิตทั้งหล�ย) เนื่องจ�ก “นิเวศภ�ค” รวมเอ�ชีวภ�คและ
อันตรกิริย�ระหว่�งทุกภ�คเอ�ไว้ด้วย คือ ระหว่�งธรณีภ�ค อุทกภ�ค บรรย�ก�ศ ชีวภ�ค และมนุษยภ�ค
นั่นเอง สำ�หรับระบบนิเวศนั้น ถือว่�ดินเป็นส่วนประกอบที่จำ�เป็นก็จริง แต่ถ้�พิจ�รณ�ให้กว้�งขึ้นเป็น
นิเวศภ�คแล้ว ต้องพิจ�รณ�ส่วนอื่นๆ นอกเหนือจ�กดินด้วย (Molles, 2012)
ในทัศนมิติของระบบนิเวศนั้น คุณภ�พดินเน้นใน 2 ส่วน คือ
1) ดินและก�รทำ�หน้�ที่ของดินมีอิทธิพลต่อองค์ประกอบอื่นๆ ของระบบนิเวศ และก�รทำ�
หน้�ที่ของระบบนิเวศ และ
2) ดินและก�รทำ�หน้�ที่ของดินได้รับอิทธิพลจ�กองค์ประกอบอื่นๆ ของระบบนิเวศ และก�ร
ทำ�หน้�ที่ของระบบนิเวศด้วยเช่นกัน (ภ�พที่ 4.1)
ECOSPHERE
Atmosphere
Biosphere Noösphere
Soil
Ecosystem
Hydrosphere Lithosphere
ภ�พที่ 4.1 นิเวศภ�ค (ecosphere) รวมเอ�ชีวภ�คและอันตรกิริย� (interaction) ระหว่�งทุกภ�คเอ�ไว้ด้วย
คือ ระหว่�งธรณีภ�ค อุทกภ�ค บรรย�ก�ศ ชีวภ�ค และมนุษยภ�ค
ดังนั้นระบบนิเวศ (ecosystem) เป็นส่วนย่อยของนิเวศภ�ค
มุมมองดังกล่�วแสดงจุดเน้นว่�ดินถูกโอบล้อมไว้ภ�ยในระบบนิเวศที่มีขน�ดใหญ่กว่� ในขณะที่
หลักก�รด้�นคุณภ�พดินให้ภ�พที่แตกต่�งออกไป คือ มีลักษณะกว้�งจนเกือบไร้มิติ (dimensionless)
หรืออ�จมองในส่วนที่แคบลง (เช่น เรื่องคว�มเป็นประโยชน์ของธ�ตุอ�ห�ร) ในบทนี้จะได้อธิบ�ยคว�ม
สำ�คัญของอันตรกิริย�ระหว่�งองค์ประกอบต่�งๆ ของระบบนิเวศต่อก�รพัฒน�ดิน ให้ดินมีผลิตภ�พสูง
และก�รคำ้�จุนให้ดินมีสภ�พดังกล่�วต่อไป
4. ระบบนิเวศเชิงพรรณน�และเชิงกำ�หนดแนวท�ง
ก�รกล่�วถึงเรื่องใดเรื่องหนึ่งทำ�ได้ 2 แนวท�ง คือ เชิงพรรณน� (descriptive approach) และ
เชิงกำ�หนดแนวท�ง (prescriptive approach) ดังนี้
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 103
