Page 18 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
กนกพร นุ่มทอง

ตําราการแปลภาษาไทยเป็นภาษาจีน

คนจีนนิยมใชตันติภาษาในการเขียนมาตลอด งานเขียนที่ใชภาษาสามัญนั้นมีบาง เชน นิยายหรือบท

อุปรากร แตไมไดรับการยกยองเทางานเขียนที่ใชตันติภาษา จนกระทั่งขบวนการสี่พฤษภาคม ค.ศ.๑๙๑๙

จึงเกิดความเคลื่อนไหวรณรงคใหใชภาษาสามัญในการเขียนแทนภาษาโบราณ เหยียนฟูเสนอมาตรฐาน

การแปลนี้กอนหนาขบวนการสี่พฤษภาคมเปนเวลานาน การสนับสนุนใหแปลดวยตันติภาษาจึงเปนเรื่องที่
เขาใจได เนื่องจากยุคสมัยเปลี่ยนแปลงไป จึงมีนักวิชาการจํานวนมากเห็นวาทัศนะนี้พนสมัยไปแลว

อยางไรก็ดี หากเราตีความเจตนาของเหยียนฟู การใชภาษางามตามแบบแผนก็เปนไปเพื่อใหงานเขียนนั้น

ถายทอดความลึกซึ้งของตนฉบับไดดีและมีอิทธิพลตอผูอาน เราสามารถนํามาตรฐานการแปลนี้มา

ประยุกตใชไดในปจจุบัน เพียงแตตองเขาใจวาความงามตามแบบแผนนั้นยอมตางกันไปตามยุคสมัยและ
สังคม

ในประวัติศาสตรการแปลจีน มีนักแปลผูยิ่งใหญอีกทานหนึ่งที่อยูรวมยุคกับเหยียนฟู ไดแกหลินซู

林纾 (ค.ศ.๑๘๕๒-๑๙๑๔) หลินซูไมรูภาษาตางประเทศ แตแปลวรรณกรรมตางประเทศเปนภาษาจีนกวา

หนึ่งรอยแปดสิบเรื่อง โดยใชวิธีใหเพื่อนแปลเลาวรรณกรรมเปนภาษาจีน หลินซูเปนผูเขียนเรียบเรียง
สํานวนภาษาขึ้นใหมโดยมีการแกไขดัดแปลง เพิ่มเติม ตัดทอนขอความใหเขากับผูอานชาวจีน ผลงาน

ของหลินซูไดรับการโจมตีจากคนยุคหลังวาไมรักษาตนฉบับ แตในยุคนั้นไดรับความนิยมจากผูอานอยาง

กวางขวาง ถือเปนนักแปลที่มีอิทธิพลตอการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมจีนกับตะวันตกอยางมาก

มาตรฐานการแปลในยุคการแปลเปนภาษาสามัญ

ประเทศจีนเปลี่ยนแปลงการปกครองเปนระบบสาธารณรัฐในป ค.ศ.๑๙๑๑ และหลังจากนั้นไมกี่

ป ก็เกิดขบวนการสี่พฤษภาคม ค.ศ.๑๙๑๙ เปนการพลิกประวัติศาสตรวงการเขียนของจีน โดยเกิดการ

รณรงคใหใชภาษาสามัญในการเขียนแทนภาษาโบราณ ในยุคสาธารณรัฐ การแปลหนังสือเฟองฟูยิ่งกวา

สมัยราชวงศชิง เกิดนักแปลและนักทฤษฎีการแปลขึ้นมาก เรียกไดวาเปนยุคแหงการวิพากษการแปลใน
อดีต โดยเฉพาะการแปลของเหยียนฟูและหลินซู ผูที่มีบทบาทสําคัญในการวิพากษทฤษฎีการแปลและ

มาตรฐานการแปลในยุคนั้นไดแก หูซื่อ 胡适 (ค.ศ.๑๘๙๑-๑๙๖๒) นักวิชาการผูมีชื่อเสียงซึ่งเปนหนึ่งใน

ผูนําการปฏิรูปวรรณกรรมจีน หูซื่อไดเขียนบทความลงในวารสารยุวชนใหม 新青年เมื่อป ค.ศ.๑๙๑๘

เสนอใหมีการแปลวรรณกรรมตางประเทศเปนภาษาจีนจํานวนมาก เพื่อเปนการเตรียมพรอมและเปน

แบบอยางใหแกวรรณกรรมใหมของจีน (胡适《建设的文学革命论》ใน 欧阳哲生,1998: 55) หูซื่อเห็นวา
การแปลวรรณกรรมตะวันตกในขณะนั้นยังไมประสบผลสําเร็จเทาที่ควร จึงเสนอทัศนะสําคัญสองประการ

执礼，皆雅言也。หมายความวา เวลาขงจื๊ออานคัมภีรซือจิง คัมภีรซูจิง และทําพิธีตางๆ ลวนใชภาษากลาง ภาษากลางในที่นี้หมายถึงภาษาที่ใชแถบนคร
หลวงของราชวงศโจว หากจะตีความทัศนะของเหยียนฟูวาหมายถึง ภาษากลาง ก็เขาเคาเชนกัน เพราะการแปลทั่วไปมุงหมายใหคนทั้งประเทศอานรูเรื่อง หากใชภาษา
ทองถิ่นจะเปนอุปสรรคได แตที่ในตําราเลมนี้ ผูเขียนเลือกตีความวาหมายถึงภาษาโบราณเพราะขอความตอมาของเหยียนฟู คือ ใชภาษาสมัยฮั่นสื่อความหมายไดดีกวา
ภาษาปจจุบัน เปนการตีความตามบริบท

๑๒