Page 47 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

หลักการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน

ส านักพัฒนาคุณภาพสินค้าเกษตร (2551) ได้ก าหนดหลักในการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน เพื่อใช้

ในการปฏิบัติ ควบคุม และการด าเนินการการจัดการศัตรูพืช ได้แก่

1. การปลูกพืชให้แข็งแรง เพื่อทนทานต่อการท าลายของศัตรูพืช ซึ่งได้แก่ สายพันธุ์ที่ดี เมล็ดพันธุ์ที่
สมบูรณ์หรือต้นกล้าที่แข็งแรง การเตรียมพื้นที่การปลูก การปรับปรุงคุณภาพดิน การจัดการปุ๋ย การจัด

กรน้ า และการปลูกพืชหมุนเวียน

2. การอนุรักษ์ศัตรูธรรมชาติ คือ การรักษาศัตรูธรรมชาติให้สามารถมีชีวิตและขยายพันธุ์ได้ตามธรรมชาติ
ซึ่งจะสามารถลดและควบคุมศัตรูพืชได้ ซึ่งได้แก่ ตัวห้ า ตัวเบียน โดยการอนุรักษ์ศัตรูธรรมชาติต้องมี

การส ารวจระบบนิเวศสม่ าเสมอ และหลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีที่จะท าลายศัตรูธรรมชาติ
3. ส ารวจแปลงอย่างสม่ าเสมอ ควรมีการติดตามสถานการณ์ในแปลงปลูก เช่น การส ารวจดิน เก็บไข่

หนอน ถอนพืชที่ถูกท าลาย เป็นต้น
4. เกษตรกรต้องตัดสินใจการจัดการพืชแบบรายวัน โดยการส ารวจแปลง และวิเคราะห์สถานการณ์แปลง

ปลูกพืช พร้อมทั้งพัฒนาทักษะและความรู้อย่างต่อเนื่อง

วิธีการป้องกันและก าจัดศัตรูพืชโดยวิธีผสมผสาน

1. วิธีเขตกรรม ควรมีการตัดแต่งกิ่ง ดอก ผล ควบคุมการให้ปุ๋ยและน้ าที่เหมาะสม
2. วิธีกลและฟิสิกส์ เป็นการลดปริมาณศัตรูพืชโดยการจับท าลาย การเผาส่วนที่เป็นโรค การใช้กับดักแสง

ไฟ เป็นต้น

3. พ่นสารเคมีด้วยวิธีที่เหมาะสม เช่น การเลือกใช้หัวฉีดที่มีความดันเหมาะสม
4. ใช้ต้นพันธุ์ปลอดโรคและแมลง เช่น เลือกต้นพันธุ์ที่ปลอดโรคแมลง ซื้อต้นพันธุ์จากแหล่งที่น่าเชื่อถือ

เพื่อลดอัตราการตายของต้นพันธุ์

5 การเลือกใช้สารเคมีอย่างถูกต้อง กรณีเกิดการระบาดที่รุนแรง ที่จ าเป็นต้องควบคุมศัตรูพืชด้วยสารเคมี
ควรมีการปฏิบัติให้ถูกต้อง โดยการเลือกใช้สารเคมีที่เหมาะกับชนิดของศัตรูพืช เลือกใช้สารเคมีที่

เฉพาะเจาะจง เฉพาะบริเวณที่พบศัตรูพืช เพื่อรักษาสภาพศัตรูธรรมชาติ และชะลอภูมิต้านทางของ

ศัตรูพืช มีฉลากบ่งบอกวิธีการใช้ ข้อควรระวัง และค าเตือนอย่างชัดเจน ศึกษาวิธีการใช้ และปฏิบัติ
ตัวอย่างถูกต้อง และควรเว้นระยะในการเก็บเกี่ยวเพื่อให้สารเคมีสลายตัวก่อนจ าหน่าย

6 วิธีชีววิธี เป็นการน าความหลากหลายทางชีวภาพเข้ามาใช้ในระบบปลูกพืช โดยมีความเหมาะสมกับ
พื้นที่ ชนิดพืช และศัตรูเปูาหมาย ได้แก่ ศัตรูธรรมชาติ เช่น ตัวห้ า ตัวเบียน ชีวภัณฑ์ สารธรรมชาติจาก

พืชหรือสัตว์ เช่น น้ าหมักชีวภาพ สารสกัดจากสมุนไพร หรือสิ่งที่ได้จากธรรมชาติ เพื่อน ามาทดแทน

การใช้สารเคมี
7. วิธีการส ารวจศัตรูพืช/ศัตรูธรรมชาติ เช่น การเดินส ารวจ ใช้กับดักตรวจนับ ใช้สารล่อ เพื่อประเมิน

สถานการณ์ว่าต้องด าเนินการต่อไปอย่างไร

32