Page 56 -
P. 56
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ถูกจัดให้อยู่ในประเทศกลุ่มรายได้ปานกลาง (lower middle income countries) ทําให้ผู้สนับสนุนทุน
(donor) ให้กับกลุ่ม NGO เริ่มลดการสนับสนุนลง ทําให้กลุ่ม NGO ต้องหันหาช่องทางรายได้ใหม่นั่นคือการ
เข้าสู่ธุรกิจผลิตสินค้าและบริการภายใต้ร่มกิจการเพื่อสังคม ซึ่งเป็นรูปแบบกิจการที่ผู้บริจาคหรือ donor จาก
ทั่วโลกให้ความสนใจมากขึ้นเรื่อยๆ นอกจากกลุ่ม NGO แล้ว องค์กรดั้งเดิมในประเทศเวียดนามที่หันมาให้
ความสนใจกับการดําเนินธุรกิจแบบกิจการเพื่อสังคมตั้งแต่แรกเริ่มคือกลุ่มสหกรณ์
ธุรกิจกิจการเพื่อสังคมด้านเกษตรในเวียดนามส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับธุรกิจปัจจัยการผลิต เมล็ดพันธุ์
ต้นกล้า ปุ๋ย สินเชื่อ การให้บริการช่วยเหลือทางเทคนิค ข้อมูลตลาด ขายสินค้าเกษตร หรือช่วยริเริ่มการปลูก
พืชบางชนิดในพื้นที่ บางบริษัทดูแลให้บริการตลอดโซ่อุปทาน (เช่น บริษัท VRAT Co. Ltd ให้บริการความ
ช่วยเหลือด้านเทคนิคการปลูก ดูแล ขายกล้าพันธุ์คุณภาพสูงให้เกษตรกรที่ปลูกผักอินทรีย์ ขายผลผลิตให้ และ
ทําปุ๋ยอินทรีย์ด้วย) ในขณะที่บางบริษัทอาจจะเน้นเฉพาะบริการข้อมูลตลาดให้เกษตรกร นอกจากนี้ยังมี
บริการประกันผลผลิตทางการเกษตร (บริษัท Lien Nghia PCF) บริการด้านชลประทาน การจัดการน้ําและดิน
(บริษัท Huu Duc Co-operative) ผลิตปุ๋ยอินทรีย์ขายให้กับเกษตรกรหรือผลิตผักอินทรีย์ (บริษัท Huong
Hoa Cassava Starch Factory)
กลุ่มธุรกิจกิจการเพื่อสังคมที่ทําด้านเกษตรในเวียดนามมักจะอยู่ในพื้นที่ห่างไกล ทุรกันดาร หรือพื้นที่
ที่มีชนกลุ่มน้อยอยู่อาศัย และในหลายกรณีก็เปิดให้บริการแข่งขันกับบริษัทธุรกิจการเกษตรแบบแสวงหาผล
กําไรที่ดําเนินกิจการอยู่ในพื้นที่ แต่ลักษณะสําคัญที่ทําให้กิจการเพื่อสังคมเหล่านี้แตกต่างจากธุรกิจแสวงหา
กําไรทั่วไป เช่น
- ในกิจการที่ใช้โครงการสหกรณ์แบบดั้งเดิม จะมีการแบ่งปันผลรายได้สุทธิกับลูกค้า เช่น บริษัท
Evergrowth Co-operative แบ่งปันร้อยละ 40-60 ของรายได้สุทธิกลับคืนให้สมาชิกในรูปของ
เงินปันผล
- ใช้เงินจากรายได้สุทธิเป็นเงินลงทุนเพื่ออุดหนุนโครงสร้างพื้นฐานหรือบริการอื่นๆ ให้เกษตรกร
(บริษัท KCT Thai Binh, VRAT Company)
- ขายปัจจัยการผลิตหรือบริการให้เกษตรกรหรือสมาชิกในราคาที่ต่ํากว่าท้องตลาด เช่น บริษัท
Huu Duc Co-operative ขายกล้าพันธุ์คุณภาพสูงให้กับเกษตรกร โดยไม่คิดดอกเบี้ยในกรณีที่
ซื้อโดยใช้สินเชื่อ
- หลายบริษัทตระหนักดีว่าต้องพึ่งพิงเงินบริจาคในการดําเนินกิจการเช่น บริษัท Huc Duc co-
operative ไม่สามารถจ่ายค่าตรวจรับรองคุณภาพได้หากไม่ได้รับการสนับสนุนจากแหล่งทุน
ภายนอก
ในด้านข้อจํากัดที่กลุ่มกิจการเพื่อสังคมต้องเผชิญนั้น ข้อจํากัดด้านแหล่งทุนเป็นข้อจํากัดสําคัญ
กิจการเพื่อสังคมส่วนใหญ่ต้องได้รับการสนับสนุนจากแหล่งทุนภายนอกเช่น ผู้บริจาค เพราะการเข้าหาแหล่ง
ทุนในระบบการเงินหรือธนาคารพาณิชย์ทั่วไปมักประสบปัญหาจากวัตถุประสงค์ที่ไม่ได้มุ่งแสวงผลกําไรเป็น
หลัก และปัญหายังมาจากการขาดบุคคลที่จะมาช่วยเชื่อมโยงธุรกิจเหล่านี้กับผู้บริจาค ข้อจํากัดสําคัญอีกอย่าง
หนึ่งคือตลาด ธุรกิจกิจการเพื่อสังคมมักจะมุ่งหวังการทําตลาดเฉพาะ (Niche market) ซึ่งไม่ใช่เรื่องง่าย
3-13
