Page 53 -
P. 53
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เนื่องจากทั้งวิสาหกิจชุมชน เกษตรกรรายย่อย รวมไปถึงชาวบ้านที่ไม่ได้เป็นเกษตรกร ก็สามารถเข้าร่วมเป็น
ส่วนหนึ่งในโซ่อุปทานได้ผ่านการดําเนินกิจการ เช่น การขนส่ง การซักล้าง การบริการจัดทําอาหาร ฯลฯ
ข้อจํากัดที่พบคือ การดําเนินธุรกิจของบริษัทบางประเภทอาจเข้าไปแย่งส่วนแบ่งตลาดหรือเข้าไป
แทนที่ธุรกิจขนาดเล็กในท้องถิ่น การเพิ่มขึ้นของการจ้างงานในท้องถิ่นที่ปราศจากการทําสัญญาอย่างเป็นทาง
อาจทําให้เศรษฐกิจระดับท้องถิ่นขาดเสถียรภาพ เช่น ผู้รับเหมารายย่อยในท้องถิ่นเสี่ยงต่อการล้มละลายเพราะ
ถูกแย่งส่วนแบ่งการตลาด เกิดปัญหาการจ้างงานในชุมชน แรงงานในชุมชนอาจถูกกดราคาค่าแรง เป็นต้น การ
มุ่งเน้นเจาะตลาดเฉพาะกลุ่มอาจนํามาซึ่งความเสี่ยงทางการเงินและอาจถูกกีดกันทางตลาดได้ เกษตรกรราย
ย่อยอาจไม่สามารถปรับตัวและเปลี่ยนพฤติกรรมในการผลิตได้ทันตามความต้องการของตลาดที่มีความผันผวน
สูง
กรณีตัวอย่าง : Hortifruti and lead farmers ประเทศฮอนดูลัส
บริษัท Hortifruti ได้เข้ามาอยู่ในโซ่อุปทานโดยดําเนินกิจการในเครือข่ายธุรกิจปลายน้ําบริษัท
Hortifruti ทําหน้าที่ เป็นผู้รวบรวมและรับซื้อสินค้าจําพวกผลไม้และผักสดจากเกษตรกรในประเทศฮอนดูลัส
และนิการากัว แล้วจึงขายส่งให้แก่ห้าง Wal-Mart ในประเทศอเมริกาอีกทอดหนึ่ง บริษัทได้นําแนวคิดของ
Farm leader model เข้ามาปรับใช้เพื่อลดปัญหาเรื่องคุณภาพของผลไม้และผักสดที่ไม่ได้มาตรฐานโดยจะ
คัดเลือกกลุ่มเกษตรกรที่มีศักยภาพในการผลิตสินค้าให้ได้มาตรฐานและสามารถตอบสนองต่อปริมาณความ
ต้องการของบริษัทได้มาก กลุ่มเกษตรกรที่ได้รับการคัดเลือกจะสามารถขายผลผลิตทั้งหมดให้แก่บริษัทได้ ซึ่ง
ในระยะหลัง Farm leader ได้รับคําสั่งซื้อจนต้องเพิ่มการผลิตเป็นจํานวนมาก จําเป็นต้องสร้างเครือข่ายกับ
เกษตรกรภายนอกกลุ่ม เพื่อเพิ่มปริมาณผลผลิตให้ได้ตรงตามความต้องการของตลาด โดยหน้าที่ของ Farm
leader นอกจากการผลิตเองแล้ว ยังจะต้องเป็นผู้สนับสนุนด้านเทคโนโลยี ให้ความช่วยเหลือด้านเทคนิค และ
คอยควบคุมคุณภาพของผลผลิตที่มาจากกลุ่มเกษตรกรในเครือข่ายให้ได้มาตรฐานตามที่บริษัทต้องการ ผล
จากการดําเนินธรกิจในลักษณะดังกล่าวพบว่า ธรกิจในลักษณะนี้ใช้ต้นทนต่ํา มีความยืดหย่น และมีความยั่งยืน
3-10
