Page 212 -
P. 212
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
บ้านถ้ําเวียงแกที่มีระดับความสูงจากน้ําทะเลในระดับที่เหมาะสม รวมถึงการปลูกกาแฟในพื้นที่
บ้านมณีพฤกษ์และสันเจริญที่เกษตรกรอาศัยการเลือกพันธุ์ที่ดี เหมาะสมกับระดับความสูงจากน้ํา
ทะเล การเลือกพืชที่เหมาะกับลักษณะเฉพาะของพื้นที่นอกจากจะช่วยลดความกดดันจากการ
แข่งขันที่ตลาดปลายทาง เกษตรกรยังสามารถลดต้นทุนการใช้ยาหรือสารเคมี เนื่องจากพืชที่มี
ความเหมาะสมจะค่อนข้างแข็งแรงและโอกาสที่เกิดโรคในพืชน้อยลง เมื่อต้นทุนการผลิตต่ํา
เกษตรกรมีโอกาสลงทุนได้ด้วยเงินสะสมของตนเอง ลดการสร้างหนี้และการพึ่งพาการเชื่อวัตถุดิบ
ซึ่งจะช่วยเปิดโอกาสให้เกษตรกรมีอํานาจต่อรองได้มากขึ้น
2) การเลือกแนวทางการปลูกหรือใช้เทคโนโลยีที่ช่วยลดต้นทุนการผลิต ซึ่งเป็นอีกแนวทางหนึ่งที่
ช่วยเพิ่มผลตอบแทนต่อไร่และนําไปสู่การสะสมทุนของเกษตรกรในพื้นที่ขนาดเล็ก ตัวอย่างเช่น
เกษตรกรบางพื้นที่บ้านแม่จริมและโป่งคําเลือกทําการเกษตรแบบผสมผสาน ซึ่งช่วยลดต้นทุนได้
จากการประหยัดต่อขอบเขต (Economies of scope) เกษตรกรสามารถผลิตยาปราบศัตรูพืช
หรือยาฆ่าเชื้อราหรือผลิตปุ๋ยจากวัสดุธรรมชาติที่มีอยู่แล้วในแปลงปลูก เช่น การผลิตน้ําส้มควันไม้
หรือการทําปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักเอง อย่างไรก็ดี การที่เกษตรกรปลูกพืชผสมผสานหลายชนิดและ
ปริมาณการปลูกแต่ละชนิดไม่มากนักทําให้เกษตรกรจําเป็นต้องมีการรวมกลุ่มเพื่อลดต้นทุนการ
ขนส่งและการซื้อปัจจัยการผลิต การปลูกพืชหรือเลือกใช้วิธีการที่ทําให้ต้นทุนการผลิตต่ําเปิด
โอกาสให้เกษตรกรสามารถใช้เงินทุนตนเองในการทําเกษตรกรรม ไม่ต้องพึ่งการขอสินเชื่อจาก
สถาบันการเงินหรือการกู้ปัจจัยการผลิตจากพ่อค้าคนกลางหรือบริษัทที่มาจ้างผลิตมากจนเกินไป
และช่วยลดโอกาสของการติดอยู่ในกับดักหนี้สินของพืชต้นทุนสูงซึ่งเป็นหนึ่งในเหตุผลสําคัญที่ทํา
ให้เกษตรกรไม่สามารถหลุดออกจากวงจรการปลูกพืชเชิงเดี่ยวได้
อีกวิธีการหนึ่งที่จะช่วยลดต้นทุนการผลิตของเกษตรกร และเริ่มปรับใช้ในพื้นที่บ้านโป่ง
คํา คือ การเลือกปลูกพืชพื้นถิ่นพันธุ์ดั้งเดิม ทนโรค และเกษตรกรสามารถใช้เมล็ดพันธุ์ที่เก็บพันธุ์
เองได้ เพื่อลดการพึ่งพาเมล็ดพันธุ์ hybrid ที่ต้องซื้อหาจากแหล่งภายนอกและมักจําเป็นต้องใช้
ควบคู่กับปุ๋ยเคมีและยาปราบศัตรูพืชที่มีต้นทุนสูง นอกจากนี้การใช้เมล็ดพันธุ์พื้นถิ่นยังสามารถ
นําไปสู่ตลาดที่มีความต้องการเฉพาะและมักจะเป็นตลาดที่มีกําลังซื้อสูงได้
นอกจากการเลือกรูปแบบการเกษตรและพันธุ์พืชดั้งเดิมแล้ว นวัตกรรมหรือเทคโนโลยี
คือจุดสําคัญที่จะช่วยลดต้นทุนการผลิตตั้งแต่ขั้นตอนของการเตรียมแปลงไปจนถึงการเก็บเกี่ยว
และขนส่งสู่ตลาด การเกษตรในพื้นที่สูงมีข้อจํากัดในเรื่องพื้นที่ปลูกและไม่สามารถเน้นการปลูก
แปลงใหญ่เพื่อการประหยัดต่อขนาด (economies of scale) ได้ ทําให้การเลือกเฟ้นนวัตกรรม
และเทคโนโลยีที่เหมาะสมกับพื้นที่สูง สามารถคุ้มทุนได้ในพื้นที่ขนาดเล็กทําได้ไม่ง่ายนัก ในกรณี
นี้ การรวมกลุ่มของเกษตรกรรายย่อยเพื่อในเกิดการคุ้มทุนของการนําเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมมา
ปรับใช้จึงมีความสําคัญ
8-5
