Page 192 -
P. 192
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
การดูแลผลผลิตมากกว่าการปลูกพืชทั่วไป รวมทั้งมีระบบน้ําที่เอื้อต่อการผลิตให้เป็นไปตามที่ผู้ซื้อกําหนด
เงื่อนไข
สําหรับรูปแบบการรวมกลุ่มเพื่อขายผลผลิต องค์ประกอบหลักที่มีความสําคัญมากได้แก่ ผู้นําที่เป็น
หลักในการรวมกลุ่ม โดยจะต้องเป็นผู้นําที่เข้มแข็ง คํานึงถึงผลประโยชน์ของกลุ่มเป็นหลัก และได้รับการ
ยอมรับจากสมาชิกในกลุ่ม เนื่องจากจะต้องมีการตัดสินใจที่อาจจะทําให้สมาชิกบางส่วนไม่พอใจบ้าง ผู้นําที่
เป็นหลักในการรวมกลุ่มอาจจะเป็นผู้นําทางการปกครอง (เช่น ผู้ใหญ่บ้าน กํานัน องค์การบริหารส่วนตําบล)
หรือไม่ก็ได้ นอกจากผู้นําแล้วยังต้องมีผู้ทําหน้าที่เชื่อมโยงตลาด ติดต่อผู้รับซื้อ และการบริหารจัดการอื่นๆ ใน
ด้านการตลาด ซึ่งเป็นด้านที่เกษตรกรส่วนใหญ่ไม่มีความรู้มากนัก ผู้ทําหน้าที่เชื่อมโยงตลาดนี้อาจจะเป็นคนใน
ชุมชนที่มีความคุ้นเคยกับตลาด หรือเป็นบุคคลที่หน่วยงานหรือองค์กรภายนอกให้ความช่วยเหลือเพื่อให้เกิด
การพัฒนาการรวมกลุ่มได้ ทั้งนี้ ประเด็นที่เกษตรกรส่วนใหญ่ให้ความสําคัญมากในการขายผลผลิตคือความ
สม่ําเสมอของการรับซื้อ เกษตรกรต้องการที่จะขายสินค้าได้หมดในทุกรอบ ดังนั้นเกษตรกรส่วนใหญ่ยินดีที่จะ
ขายผลผลิตในราคาต่ําลงหากพ่อค้ามีความสม่ําเสมอในการรับซื้อ เกษตรกรในบ้านโป่งคําและแม่จริมยินดีที่จะ
ขายผลผลิตให้พ่อค้าที่มารับซื้อประจํา (ผ่านกลุ่ม) ในราคาที่ต่ํากว่าราคาตลาดทั่วไปประมาณร้อยละ 20-30
เพื่อให้มั่นใจว่าสามารถขายผลผลิตได้สม่ําเสมอ ในขณะที่เกษตรกรในบางพื้นที่ไม่ยอมขายผลผลิตให้กับพ่อค้า
ทั่วไปที่มาซื้อเป็นครั้งคราวเลยแม้ว่าจะให้ราคารับซื้อสูงกว่าก็ตาม เนื่องจากกังวลว่าพ่อค้าประจําจะไม่พอใจ
และจะไม่ซื้อผลผลิตของตน ซึ่งส่วนนี้เป็นบทบาทสําคัญอีกประการหนึ่งที่กลุ่มสามารถเข้ามาช่วยเหลือในการ
เชื่อมโยงตลาดได้ นอกจากนี้ กลุ่มยังต้องมีระบบการวางแผนการผลิตเพื่อให้ได้ผลผลิตที่มากเพียงพอใน
ช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง เพื่อให้สามารถดึงดูดพ่อค้าให้เข้ามารับซื้อผลผลิตหรือให้สามารถประหยัดต้นทุนในการ
ขนส่งผลผลิตได้ และมีระบบที่สามารถแบ่งปันผลประโยชน์ที่ได้จากการขายกลับไปยังสมาชิกในกลุ่มได้อย่าง
โปร่งใส เช่น อาจจะเป็นระบบเงินปันผล การขายปัจจัยการผลิตในราคาต่ํากว่าราคาตลาด
ส่วนกลุ่มเพื่อการพัฒนาคุณภาพจะมีองค์ประกอบที่มากกว่าการรวมกลุ่มขายผลผลิตทั่วไป โดยมี
องค์ประกอบที่สําคัญเพิ่มขึ้นมาได้แก่ ผลผลิตต้องมีความเหมาะสมกับพื้นที่ที่ทําให้สามารถพัฒนาคุณภาพได้
เกษตรกรต้องมีองค์ความรู้ในการจัดการผลผลิตมากขึ้น มีองค์ความรู้ในการพัฒนาคุณภาพ การพัฒนาคุณภาพ
บางชนิดอาจจะต้องใช้เงินหมุนเวียนในการเพาะปลูกหรือมีการลงทุนที่มากขึ้น เช่น การสร้างโรงเรือน หรือการ
ใช้ปุ๋ยเฉพาะบางอย่าง มีการใช้แรงงานและทักษะแรงงานที่มากขึ้น มีระบบน้ําที่เพียงพอ และควรมีระบบหรือ
กลไกในการตรวจสอบคุณภาพผลผลิตในพื้นที่ นอกจากนี้ ผู้ที่ทําหน้าที่เชื่อมโยงตลาดจะมีความสําคัญมากขึ้น
กว่าการรวมกลุ่มทั่วไป เนื่องจากตลาดสินค้าคุณภาพมักจะมีผู้ซื้อน้อยลง มีความเฉพาะเจาะจงมากยิ่งขึ้น หาก
สามารถหาผู้ซื้อที่มีความต้องการสินค้าอย่างเหมาะสมได้จะทําให้สามารถเพิ่มมูลค่าผลผลิตได้มาก แต่หากไม่
สามารถหาตลาดที่เหมาะสมได้ เกษตรกรอาจจะต้องขายสินค้าในตลาดทั่วไปในขณะที่มีต้นทุนในการปลูกมาก
ขึ้น
กลุ่มเพื่อการแปรรูปต้องการองค์ประกอบสําคัญนอกเหนือจากการรวมกลุ่มทั่วไปได้แก่ ลักษณะ
ผลผลิตที่มีความเหมาะสมกับการแปรรูป มีองค์ความรู้ในการจัดการผลผลิตและสต็อกของผลผลิตทั้งที่ก่อน
การแปรรูปและหลังการแปรรูป มีองค์ความรู้ในการแปรรูป โดยเฉพาะสําหรับผลผลิตบางชนิด เช่น กาแฟ ที่
6-52
