Page 182 -
P. 182
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
2) เกษตรกรสามารถขายสินค้าได้ราคาสูงกว่าผลผลิตโดยทั่วไป ราคามีความผันผวนน้อยลงเนื่องจาก
มีสินค้าทดแทนได้น้อย มีการคํานึงถึงสิ่งแวดล้อมและสังคม (ตามการพัฒนาคุณภาพ)
3) ผลผลิตมีมูลค่าเพิ่มสูง และเกษตรกรสามารถเลือกขายสินค้าได้ในหลายลักษณะ ทําให้สามารถ
กระจายกลุ่มลูกค้าและความเสี่ยงไปได้ (แม้ว่าโดยส่วนใหญ่จะเน้นการขายสินค้าที่ผ่านการแปร
รูปขั้นสุดท้ายเพื่อให้ได้มูลค่าเพิ่มสูงที่สุด) และสามารถเก็บรักษาผลผลิตได้นาน ทําให้สามารถ
หลีกเลี่ยงการถูกกดราคาในบางช่วงและการแย่งกันขายของเกษตรกรได้ (ตามการแปรรูป)
อย่างไรก็ตาม การรวมกลุ่มเพื่อขายและพัฒนาคุณภาพและแปรรูปผลผลิต เกษตรกรยังคงประสบ
ความเสี่ยงความเสียหายของผลผลิตในแต่ละปี โดยเฉพาะจากปรากฏการณ์ธรรมชาติหรือโรคระบาด
นอกจากนี้ ในพื้นที่ที่มีกลุ่มแปรรูปหลายกลุ่ม อาจจะมีปัญหาเรื่องการรักษามาตรฐานคุณภาพที่ไม่เท่ากัน ทํา
ให้กลุ่มที่รักษาคุณภาพดีอาจจะได้รับผลกระทบจากการที่กลุ่มอื่นไม่สามารถรักษาคุณภาพได้ นําไปสู่ความ
ล้มเหลวในการรักษาคุณภาพของผลผลิตในภายหลัง
แม้ว่าการรวมกลุ่มขายโดยมีการพัฒนาคุณภาพและการแปรรูปผลผลิตจะมีข้อดีหลายอย่าง แต่ไม่
จําเป็นว่าทุกพื้นที่จะต้องตั้งเป้าหมายในการรวมกลุ่มเพื่อพัฒนาคุณภาพและแปรรูปผลผลิต เนื่องจากการ
ดําเนินงานดังกล่าวต้องมีองค์ประกอบหลายอย่างซึ่งอาจจะไม่ได้เหมาะสมกับในทุกพื้นที่ เช่น
1) พืชที่ปลูกจะต้องสามารถให้ผลผลิตที่เป็นวัตถุดิบตั้งต้นของการแปรรูปได้ และเป็นพันธุ์ที่ดีหรือ
พิเศษที่เป็นที่ต้องการของตลาด มีความเหมาะสมหรือใช้จุดเด่นของสภาพพื้นที่ ภูมิประเทศ และ
ภูมิอากาศ เพื่อลดปัญหาแมลงศัตรูพืชและโรคพืช
2) ต้องมีผู้นํากลุ่มที่มีความรู้ความสามารถในการกําหนดทิศทางและควบคุมการดําเนินงานของกลุ่ม
ให้เป็นไปตามที่ตั้งเป้าหมายไว้
3) มีกลไกในการควบคุมคุณภาพของสินค้าอย่างชัดเจน และมีกลไกในการแบ่งแยกสินค้าของกลุ่มที่
มีคุณภาพสูงออกจากสินค้าที่มีคุณภาพทั่วไปในตลาด
4) องค์ประกอบหรือบริบทของพื้นที่ที่มีความพิเศษหรือเป็นเอกลักษณ์มากพอที่จะทําให้สร้าง
เรื่องราวเฉพาะเพื่อให้ตอบสนองกับความต้องการของตลาดคุณภาพ
5) ควรมีการแข่งขันระหว่างกลุ่มในพื้นที่ที่เห็นคุณค่าของการสร้างคุณภาพเหมือนกัน เนื่องจากการ
แข่งขันจะทําให้ราคารับซื้อที่เกษตรกรได้รับสูงขึ้น แต่หากเป็นการแข่งขันระหว่างกลุ่มที่ไม่ได้ให้
คุณค่ากับการสร้างคุณภาพหรือการพัฒนาชุมชนที่สูงเหมือนกัน การแข่งขันที่สูงอาจทําให้กลุ่มที่
เน้นคุณภาพสูงต้องออกจากตลาดไปและทําลายมาตรฐานคุณภาพสินค้า
6.4 การพัฒนารูปแบบธุรกิจการเกษตร
ส่วนที่ 6.3 แสดงการเปรียบเทียบลักษณะ จุดเด่น ข้อจํากัด และองค์ประกอบที่สําคัญของรูปแบบ
ธุรกิจแบบต่างๆ ในส่วนที่ 6.4 นี้จะแสดงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในการพัฒนารูปแบบธุรกิจการเกษตรใน
ระดับพื้นที่โดยเน้นการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นแบบพลวัตเพื่อแสดงให้เห็นถึงการพัฒนาที่เกิดขึ้นจริงในพื้นที่
และเชื่อมโยงและประยุกต์เป็นต้นแบบหรือแนวทางการพัฒนาพื้นที่อื่นๆ ในอนาคต
6-42
