Page 181 -
P. 181
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ทั้งนี้ การจะดําเนินงานรวมกลุ่มเพื่อการแปรรูปให้ประสบความสําเร็จได้นั้น จําเป็นต้องมีองค์ประกอบ
ที่สําคัญหลายประการ โดยมีองค์ประกอบที่เพิ่มเติมจากการรวมกลุ่มเพื่อขายโดยทั่วไป ได้แก่
1) ผลผลิตที่ปลูกจะต้องมีความเหมาะสมและสามารถนําไปแปรรูปได้ เช่น กาแฟ ที่สามารถแปรรูป
ได้หลายขั้นตอนและสร้างมูลค่าเพิ่มได้มาก ในขณะที่พืชบางชนิดไม่สามารถที่จะนําไปแปรรูป
ได้มากนัก เช่น พืชผัก หรือผลไม้ทั่วไป
2) มีองค์ความรู้ในด้านต่างๆ เช่น การแปรรูปผลผลิต การเก็บรักษาผลผลิต การบริหารจัดการสต๊อก
ของผลผลิต และการหาตลาดที่เหมาะสมได้ดีเพียงพอ
3) มีเงินทุนอย่างเพียงพอ เนื่องจากโดยปกติแล้วการแปรรูปผลผลิตจะต้องใช้เงินลงทุนในกิจการ
ต่างๆ ค่อนข้างมาก เช่น การซื้อเครื่องจักร การบรรจุหีบห่อ
4) มีแรงงานเพียงพอในการแปรรูป ในบางพื้นที่พบว่าชาวบ้านไม่มีแรงงานเพียงพอในการแปรรูป
ผลผลิต เนื่องจากการแปรรูปจะต้องเริ่มทําในช่วงที่ชาวบ้านเก็บเกี่ยวผลผลิต ซึ่งแรงงานส่วนใหญ่
จะถูกใช้ในการเก็บเกี่ยวผลผลิตของตนเอง
5) มีผู้นําหรือผู้ดําเนินการที่มีความสามารถ ให้ความสําคัญกับประโยชน์ของเกษตรกรที่ร่วมกลุ่มและ
ชุมชนเป็นที่ตั้ง กลไกการดําเนินงานของกลุ่มจะต้องนําผลประโยชน์ที่ได้จากการแปรรูปไป
กระจายกับคนในชุมชนหรือสิ่งแวดล้อมในพื้นที่นั้นอย่างชัดเจน เพื่อไม่ให้เกิดความขัดแย้งขึ้นใน
ชุมชน
6) หากชุมชนสามารถสร้างเรื่องราวหรือความเป็นเอกลักษณ์เชิงพื้นที่ได้ ก็จะช่วยสร้างจุดขายให้กับ
สินค้าและทําให้สามารถหาตลาดได้ง่ายขึ้น
ส่วนองค์ประกอบอื่นๆ ที่จําเป็นต่อการรวมกลุ่มขายทั่วไป เช่น ต้องมีผู้นํากลุ่ม ผู้จัดหาและทําหน้าที่
เชื่อมโยงกับตลาด มีระบบของกลุ่มเพื่อให้สมาชิกสามารถผลิตผลผลิตได้ตามที่ตกลงไว้ ก็ยังคงมีความสําคัญต่อ
การรวมกลุ่มเพื่อแปรรูปนี้เช่นกัน
6.3.5 การรวมกลุ่มเพื่อขาย โดยมีการพัฒนาคุณภาพและการแปรรูปผลผลิต
ในบางพื้นที่ที่มีการพัฒนาระบบธุรกิจขึ้นมาก เกษตรกรอาจจะรวมกลุ่มเพื่อขายสินค้าโดยที่สินค้านั้น
ผ่านทั้งการแปรรูปและการพัฒนาคุณภาพผลผลิตให้มีความโดดเด่นกว่าผลผลิตโดยทั่วไป ตัวอย่างเช่น กลุ่ม
เกษตรกรที่ขายกาแฟคุณภาพสูงและเมล็ดกาแฟพันธุ์ดั้งเดิมให้กิจการ Gem forest coffee กลุ่มประเภทนี้มัก
มีขนาดไม่ใหญ่มาก เนื่องจากต้องมีการควบคุมคุณภาพของสินค้าภายในกลุ่มอย่างใกล้ชิด และมักเน้นขาย
สินค้าที่ผ่านการแปรรูปในขั้นตอนสุดท้ายเพื่อให้ได้รับมูลค่าเพิ่มที่สูง
เกษตรกรที่รวมกลุ่มในลักษณะนี้ จะได้รับข้อดีทั้งที่เกิดจากการรวมกลุ่ม การพัฒนาคุณภาพ และการ
แปรรูปผลผลิตเข้าด้วยกัน ได้แก่
1) เกษตรกรแต่ละรายไม่จําเป็นต้องปลูกปริมาณมาก ไม่ต้องใช้เนื้อที่เพาะปลูกมาก อาจจะมีการ
ประหยัดต้นทุนจากการรวมกลุ่มซื้อ การแบ่งปันองค์ความรู้ระหว่างสมาชิกในกลุ่ม (ตามการ
รวมกลุ่ม)
6-41
