Page 17 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

5
ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลสิทธิและทรัพยสิทธิ
(1) การเปลี่ยนแปลงทรัพยสิทธิมักจะอาศัยสัญญาซึ่งเป็นบุคคลสิทธิมาเป็นเครื่องมือ เช่น การ

โอนกรรมสิทธิ์ในที่ดินโดยทําเป็นสัญญาซื้อขายหรือให้ หรือโอนสิทธิครอบครองโดยทําเป็นสัญญายืม
หรือเช่าทรัพย์ เป็นต้น ดังนั้น จึงต้องพิจารณาทั้งสองหลักไปด้วย
คําพิพากษาฎีกาที่ 7144/2528 จําเลยขายที่พิพาทซึ่งเป็นที่ดินที่มีหนังสือรับรองการทํา
ประโยชน์ให้แก่ผู้ร้องโดยไม่ได้ทําเป็นหนังสือและจดทะเบียนโอนสิทธิกันตามประมวลกฎหมายที่ดิน

มาตรา4 ทวิ แต่การที่ผู้ร้องได้รับการครอบครองแล้ว ย่อมได้สิทธิครอบครองไปตาม ป.พ.พ. มาตรา
1377 และ 1378
(2) การได้มาซึ่งทรัพยสิทธิในอสังหาริมทรัพย์โดยนิติกรรมในกรณีที่กฎหมายมิได้กําหนดแบบไว้
เพียงแต่ถ้าไม่ได้จดทะเบียนไม่บริบูรณ์ ในส่วนนิติกรรมแม้ไม่ได้จดทะเบียนก็สามารถบังคับตามนิติกรรม

นั้นได้ระหว่างกันเองในฐานะเป็นบุคคลสิทธิ แต่ไม่อาจใช้ยันบุคคลภายนอกได้เท่านั้น เช่น สิทธิเก็บกิน
โดยไม่ได้จดทะเบียน เป็นต้น (คําพิพากษาฎีกาที่ 1256/2519 2380/2520)
คําพิพากษาฎีกาที่ 1256/2519 สัญญาต่างตอบแทนที่จําเลยยอมให้โจทก์มีสิทธิอาศัยและสิทธิ
เก็บกินในบ้านและห้องแถวพิพาทจนกว่าโจทก์จะถึงแก่กรรม เพื่อตอบแทนที่โจทก์ไม่ร้องคัดค้านในการ

ที่จําเลยร้องขอต่อศาลเป็นผู้จัดการมรดกนั้น แม้ไม่ได้จดทะเบียนการได้มาตาม ป.พ.พ.
มาตรา 1299 ไม่เป็นทรัพยสิทธิที่จะใช้ยันบุคคลภายนอกได้ทั่วไป แต่ก็เป็นบุคคลสิทธิใช้ยันระหว่าง
คู่สัญญา สัญญานี้จึงมีผลบังคับกันได้ เมื่อจําเลยจะโอนขายบ้านและห้องแถวพิพาทพร้อมที่ดินซึ่งบ้าน

และห้องแถวนั้นตั้งอยู่ โจทก์ย่อมฟูองขอให้ศาลพิพากษาห้ามมิให้จําเลยโอนขายได้
(3) การทําให้ทรัพย์สินหรือทรัพยสิทธิเหนือทรัพย์สินเสียหายย่อมเป็นละเมิดอันเป็นมูลแห่งหนี้
ประการหนึ่ง ตามาตรา 420 ที่จะได้รับค่าสินไหมทดแทน การอ้างความรับผิดอันเกิดจากการกระทํา
ละเมิดต่อทรัพย์สินดังกล่าว เป็นการอ้างสิทธิเหนือทรัพย์สินในฐานะเป็นผู้ทรงทรัพยสิทธิ เป็นการอ้าง
เพื่อนํามาเป็นฐานให้ผู้กระทําต้องรับผิดตามมาตรา 420

2. วัตถุแห่งหนี้ (Subject of Obligations)
2.1 ความหมายของวัตถุแห่งหนี้

วัตถุแห่งหนี้ หมายถึง สิ่งที่เจ้าหนี้เรียกให้ลูกหนี้ชําระ (ศ.จิ๊ด เศรษฐบุตร) ซึ่งได้แก่
1. กระทําการ
2. งดเว้นกระทําการ
3. ส่งมอบทรัพย์สิน/โอนทรัพย์สิน (อ.กําธร พันธุลาภ ใช้คําว่า “โอนกรรมสิทธิ์ส่งมอบ
6
ทรัพย์สิน”)
คําพิพากษาฎีกาที่ 2545/2524 จําเลยขับรถยนต์ประมาทชนรถยนต์ของโจทก์เสียหาย โจทก์
และจําเลยตกลงเกี่ยวกับค่าเสียหายที่พนักงานสอบสวนได้บันทึกไว้ และได้ลงลายมือชื่อไว้ทั้งสองฝุาย
แล้ว มีความว่าจําเลยยินยอมซ่อมรถยนต์ของโจทก์ให้อยู่ในสภาพเดิมและชดใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์วันละ

400 บาท จนกว่าจะซ่อมรถยนต์เสร็จ จึงเป็นการทําสัญญาประนีประนอมยอมความระงับข้อพิพาทอัน
เกิดจากมูลละเมิดให้เสร็จไป ดังนี้ เป็นการกําหนดให้จําเลยชําระหนี้ด้วยการกระทํา ซึ่งอาจมีการบังคับ

5
เพิ่งอ้าง
6
กําธร พันธุลาภ, คําอธิบายประมวลแพ่งและพาณิชย์ ว่าดวยหนี้, กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มิตรนราการพิมพ์,
2529.หน้า 12.

17