Page 15 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

1.3 บุคคลสิทธิและทรัพยสิทธิ 4
(1) บุคคลสิทธิก่อให้เกิดความผูกพันระหว่างบุคคลที่จํากัดตัว กล่าวคือ ระหว่าง เจ้าหนี้ กับ

ลูกหนี้ เท่านั้น แต่ ทรัพยสิทธิ นั้นไม่จํากัด
คําพิพากษาฎีกาที่ 2224/28 บริษัท ท. จดทะเบียนการเช่าตึกแถวจากจําเลย ต่อมาโจทก์เข้า
ไปอยู่ในตึกแถวดังกล่าวและเสียค่าเช่าให้จําเลย โดยอาศัยสิทธิของบริษัท ท. โจทก์จําเลยไม่มีนิติสัมพันธ์
ใดๆ ต่อกันเกี่ยวกับตึกแถวนั้น สัญญาเช่าผูกพันคู่สัญญาได้แก่บริษัท ท. และจําเลยเท่านั้นโจทก์จึงไม่มี

อํานาจฟูองบังคับให้จําเลยโอนสิทธิการเช่ามาเป็นของโจทก์
คําพิพากษาฎีกาที่ 1610/2512 จําเลยครอบครองที่พิพาทมาก่อนโจทก์ทําสัญญาเช่ากับ
เจ้าของ แม้ต่อมา จําเลยจะขอเช่าจากเจ้าของและเจ้าของไม่ยอมให้เช่า จําเลยก็หาได้ครอบครองที่
พิพาทโดยอาศัยสิทธิโจทก์ไม่ โจทก์จําเลยจึงไม่มีนิติสัมพันธ์ต่อกัน การที่จําเลยคงอยู่ในที่พิพาทโดยไม่มี

สิทธิ ก็เป็นการละเมิดต่อเจ้าของ มิใช่ละเมิดต่อโจทก์ซึ่งยังมิได้รับมอบการครอบครองโจทก์จึงไม่มี
อํานาจฟูองขับไล่จําเลย
คําพิพากษาฎีกาที่ 4033/2530 แม้โจทก์ผู้รับโอนสิทธิการเช่าจากเจ้าของเดิมยังไม่เคยเข้า
ครอบครองตึกแถวพิพาทซึ่งเป็นทรัพย์สินที่เช่าเลย แต่จําเลยผู้ครอบครองตึกแถวพิพาทได้ทําสัญญากับ

โจทก์ว่าจะยอมออกจากตึกแถวพิพาทภายในเวลาที่กําหนด เมื่อครอบกําหนดแล้ว จําเลยไม่ยอมออก
จึงเป็นฝุายผิดนัด โจทก์จึงมีอํานาจฟูองขับไล่จําเลยได้โดยอาศัยสิทธิตามสัญญานั้น
(2) หน้าที่ตามบุคคลสิทธินั้นมีลักษณะแน่นอนว่ากําหนดไว้อย่างไร กล่าวคือ ต้องเป็นหนี้

กระทําการ งดเว้นกระทําการ หรือการโอนทรัพย์สิน ส่วนทรัพยสิทธิมีลักษณะเป็นหน้าที่ที่เกิดแก่
บุคคลทั่วไปในทางงดเว้น จึงไม่เจาะจง กล่าวคือ บุคคลทั่วไปสามารถกระทําการใดๆ ได้โดยอิสระ
แต่ต้องไม่กระทําละเมิดต่อทรัพยสิทธิของผู้อื่น
(3) วัตถุแห่งสิทธิที่จะได้รับจากบุคคลสิทธิมีจํากัดอยู่ 3 ประการ กล่าวคือ หนี้กระทําการ หนี้
งดเว้นกระทําการ และหนี้โอนทรัพย์สิน ทั้งนี้ ทรัพย์สินในกองทรัพย์สินของลูกหนี้สามารถนํามาชดใช้

คืนแก่เจ้าหนี้ได้ ส่วนทรัพยสิทธินั้น การบังคับตามสิทธิต้องบังคับเอากับทรัพย์ที่เป็นตัวรองรับสิทธิ
เท่านั้น
(4) บุคคลสิทธิเป็นสิทธิเรียกร้อง จึงต้องมีการฟูองร้องบังคับทางศาล หากลูกหนี้ไม่ชําระหนี้

หรือมีการทําผิดหน้าที่ ผู้ทรงสิทธิจะบังคับตามสิทธิของตนโดยลําพังได้
คําพิพากษาฎีกาที่ 6894/2544 จําเลยทําสัญญาจะซื้อจะขายที่ดินพร้อมบ้านของจําเลยแก่
โจทก์ และยินยอมให้โจทก์เข้าครอบครองในวันทําสัญญาต่อมาจําเลยได้ตัดโซ่คล้องกุญแจที่โจทก์ปิด
ประตูหน้าบ้านออกแล้วใช้กุญแจของจําเลยคล้องแทนทําให้โจทก์เข้าบ้านไม่ได้ กุญแจพร้อมโซ่ของโจทก์

เสียหายไร้ประโยชน์ ย่อมมีความผิดฐานทําให้เสียทรัพย์ตาม ป.อ.มาตรา 358 การที่จําเลยส่งมอบที่ดิน
พร้อมบ้านพิพาทให้โจทก์เข้าครอบครอง โจทก์ย่อมมีสิทธิอยู่ได้โดยชอบ หากโจทก์เป็นฝุายผิดสัญญา
และไม่มีสิทธิจะอยู่ต่อเป็นการโต้แย้งสิทธิทางแพ่ง จําเลยชอบที่จะดําเนินการตามกฎหมายเพื่อรักษาสิทธิ
ของตน ไม่มีอํานาจโดยพลการที่จะกระทําการดังกล่าว อันเป็นการรบกวนการครอบครองของโจทก์

โดยปกติสุข จึงมีความผิดฐานบุกรุกตามาตรา 362
(5) การบังคับใช้บุคคลสิทธิต้องดําเนินคดีทางศาล มีเรื่องอายุความเข้ามาเกี่ยวข้อง ส่วน
ทรัพยสิทธิไม่มีการถูกจํากัดด้วยเรื่องอายุความ

4
ไพโรจน์ วายุภาพ, คําอธิบายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วย หนี้ , กรุงเทพมหานคร: สํานักอบรมศึกษา
กฎหมายแห่งเนติบัณฑิตยสภา, พิมพ์ครั้งที่ 8, ธันวาคม 2552.

15