Page 54 -

โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
์
ื
ิ
ิ
ิ
52

โคบอลต์ (Cobalt, Co)

โคบอลต์เป็นส่วนประกอบของไวตามินบี 12 ซึ่งเกี่ยวกับการสร้างเม็ดเลือดแดงและมีหน้าที่ใน

การกระตุ้นปฏิกิริยาของเอนไซม์บางตัวอีกด้วย การขาดโคบอลต์มักท าให้เกิดการขาดไวตามินบี 12 โดย

มักจะเกิดขึ้นในสัตว์เคี้ยวเอื้องที่ได้รับหญ้าหรือพืชที่ปลูกบนพื้นดินที่มีระดับโคบอลต์ต่ า ทั้งนี้เนื่องจาก

จุลินทรีย์ในกระเพาะรูเมนได้รับโคบอลต์ไม่เพียงพอส าหรับการสร้างไวตามินบี 12 แต่ในสัตว์กระเพาะ

เดี่ยวมักไม่เกิดการขาดโคบอลต์ เนื่องจากตามปกติจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหารของสัตว์กระเพาะ

เดี่ยวมีความสามารถในการสร้างไวตามินบี 12 ได้ ดังนั้นสัตว์กระเพาะเดี่ยวจึงมีความต้องการโคบอลต์

เพื่อใช้สร้างไวตามินบี 12 เพียงเล็กน้อยเท่านั้นและในอาหารสัตว์มักเสริมไวตามินบี 12 อยู่แล้ว

บทบาทของโคบอลต์สามารถดูได้จากบทบาทของไวตามินบี 12 เนื่องจากโคบอลต์เป็น

ส่วนประกอบของไวตามินบี 12 บทบาทของไวตามินบี 12 คือ ควบคุมกระบวนการ Hemopoiesis

(กระตุ้นการสังเคราะห์ Protoprophyrin) และเกี่ยวข้องกับเมแทบอลิซึมของไนโตรเจน กรดนิวคลีอิก

คาร์โบไฮเดรตและแร่ธาตุ โดยไวตามินบี 12 ท าหน้าที่เป็น Co-enzyme ในกระบวนการ

Transmethylation (ในการสังเคราะห์กรดอะมิโนเมทไธโอนีน) การสร้างมีเทน (Methane) การ

สังเคราะห์กรดอะซิติกจากคาร์บอนไดออกไซด์และการขนส่งออกซิเจน (Oxygen transfer,

Glutamate, Methyl malaonine coenzyme A-mutase, Idol dehydratase reactions, การรี

ดักชั่นของ Ribonucleotide เป็น Deoxyribonycleotides, isomerization of β-lysine) และ

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสัตว์เคี้ยวเอื้อง โคบอลต์เกี่ยวข้องกับการใช้ประโยชน์ของกรดโพรพิโอนิก ใน

ปฏิกิริยาของ Mutase ในการเปลี่ยน Methylmalonyl-CoA เป็น Succinyl CoA

แหล่งของโคบอลต์ คือ อาหารส่วนใหญ่จะมีโคบอลต์อยู่เพียงเล็กน้อยเท่านั้น ในหญ้าที่ใช้เลี้ยง

สัตว์จะมีโคบอลต์อยู่ประมาณ 0.1-0.25 มิลลิกรัม/กิโลกรัม อาหารสัตว์เคี้ยวเอื้องสามารถเสริมโคบอลต์

ในรูปโคบอลต์ซัลเฟต การป้องกันการขาดโคบอลต์ท าได้โดยให้สัตว์ได้เลียกินแร่ธาตุอย่างอิสระ จึงต้อง

เสริมโคบอลต์ในอาหารเกลือแร่ในอัตรา 100 กรัม/100 กิโลกรัมของแร่ธาตุรวม (Mineral mix) แต่

สามารถใช้ได้ในช่วงระยะเวลาสั้นๆเท่านั้น การแก้ไขที่ถูกต้อง คือ การปรับปรุงสภาพดินให้มีความ

เข้มข้นของแร่ธาตุโคบอลต์เพิ่มขึ้น

บทที่ 1 บทบาทและความส าคัญของอาหารสัตว์ต่อการผลิตปศุสัตว์