Page 55 -

ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ื
ิ
ิ
์

เอนไซมบีตา-1,3-กลูคาเนสและไคทิเนส นอกจากนั้นยังพบการสรางไซเดอโรฟอร รวมทั้งสามารถ

สลายฟอสเฟต (phosphate solubilization) และเหล็กออกไซด (zinc oxide solubilization)

่
สำหรับ K. ohmeri กลไกการยับยั้งรากอโรคพืชเกิดจากการสรางสารประกอบอินทรียระเหยงาย ซึง
สวนใหญ คือ 3-เมทิล-1-บิวทานอล การสรางเอนไซมยอยผนังเซลลของรา คือ บีตา-1,3-

กลูคาเนส และไคทิเนส (Khunnamwong et al. 2020) ในขณะที่ยีสตปฏิปกษ T. indica DMKU-RP31,

บทที่ 2 T. indica DMKU-RP35 และ W. anomalus DMKU-RP25 ซึ่งสามารถยับยั้งการเจริญของรา
Rhizoctonia solani สาเหตุโรคกาบใบแหงของขาว พบกลไกการเปนปฏิปกษประกอบดวยการสราง

สารประกอบอินทรียระเหยงายที่ยังยั้ง R. solani การสรางเอนไซมยอยผนังเซลลรา และการสราง

ไบโอฟลม (Into et al. 2020) นอกจากนั้นพบวากลไกการเปนปฏิปกษของยีสต T. indica DMKU-

RP31 และ W. anomalus YE-42 ตอรา C. lunata และ Helminthosporium oryzae ซึ่งเปนสาเหตุของ

โรคกลาขาวเนา และ W. anomalus DMKU-RP04 ตอรา H. oryzae สาเหตุของโรคกลาขาวเนา คือ

การสรางสารประกอบอินทรียระเหยงาย และการสรางไบโอฟลม (Limtong et al. 2020)

นอกจากนั้นยังพบวา T. indica DMKU-RP31, T. indica DMKU-RP35 และ Pseudozyma hubeiensis

YE-21 สามารถยับยั้งการเจริญของ Lasiodiplodia theobromae ราสาเหตุของโรคผลเนาที่เกิดกับ

ผลมะมวงหลังเก็บเกี่ยว และ Papiliotrema aspenensis DMKU-SP67 สามารถยับยั้งการเจริญของ

รา Colletotrichum gloeosporioides สาเหตุของโรคแอนแทร็กโนสที่เกิดกับผลมะมวงหลังเก็บเกี่ยว

โดยสารประกอบอินทรียระเหยงายที่ยีสตเหลานี้สรางขึ้นเปนกลไกหลักในการยับยั้งการเจริญของรา

รวมทั้งเมื่อทดลองใชเพียงสารประกอบอินทรียระเหยงายที่ยีสตปฏิปกษเหลานี้ผลิต ในการควบคุม

โรคที่เกิดกับผลมะมวงน้ำผลไม พบวาสามารถลดความรุนแรงของโรคไดแตลดไดนอยกวาการใช 

เซลลยีสต ซึ่งแสดงวามีกลไกอื่นรวมในการควบคุมโรคดวย (Konsue et al. 2020)

สารพิษคิลเลอร สารพิษหลายชนิดสามารถควบคุมโรคพืชหลังการเก็บเกี่ยว มีรายงานวา

ยีสตหลายชนิดผลิตสารพิษประเภทโปรตีนที่มีฤทธิ์ในการฆาซึ่งมีความสามารถตอตานรา

(Freimoser et al. 2019) สารพิษคิลเลอร คือ สารพิษที่มีฤทธิ์ในการฆา ทำใหยีสตที่สามารถผลิตไดมี

ความไดเปรียบ สารพิษคิลเลอรสามารถตอตานรา รวมทั้งยีสตชนิดอื่นดวยกลไกหลายอยาง คือ

การสลายผนังเซลล ทำลายโครงสรางของเซลล และยับยั้งการสังเคราะหดีเอ็นเอ ยีสตสายพันธุที่

สรางสารพิษคิลเลอรชนิดนั้น จะมีความตานทานตอสารพิษคิลเลอรชนิดที่ยีสตสายพันธุนั้นสรางขึ้น

ในขณะที่มีผลทำใหยีสตสายพันธุอื่นตาย (Mannazzu et al. 2019) สารพิษคิลเลอรนี้ใชมานาน

ในอุตสาหกรรมการผลิตไวน โดยสารพิษคิลเลอรเริ่มตนศึกษาใน S. cerevisiae ซึ่งสามารถฆายีสต

สปชีสอื่นที่แขงขันกับสปชีสที่ผลิตสารพิษคิลเลอร เนื่องจากสารพิษคิลเลอรนี้เปนโปรตีนธรรมชาติ

ที่ตอตานรา เปนมิตรกับสิ่งแวดลอม ไมเปนพิษกับสัตวเลี้ยงลูกดวยนม ทนกรด (acid tolerance) และ

46 กลไกการควบคุมทางชีวภาพของยีสตปฏิปกษและการใชยีสตปฏิปกษในเชิงพาณิชย