Page 59 -

ิ
์
ิ
ิ
ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ

เปนสิ่งจำเปนเพื่อระบุระยะที่การแขงขันเพื่อสารอาหารและพื้นที่จะมีสงผลกระทบตอการเจริญและ

พัฒนาของเชื้อกอโรค สถานการณทั่วไป คือ การมีสารอาหารอิสระที่แผลของผลไมซึ่งเหนี่ยวนำการ

ติดเชื้อกอโรค เนื้อเยื่อดอกไมที่อายุมากของ และเนื้อเยื่อตายที่เกิดจากเชื้อกอโรค จุลินทรียที่ใช 

ควบคุมทางชีวภาพตองเขาไปอยูในแหลงที่อยูยอย ๆ เหลานั้นเพื่อใหมีชีวิตรอดและใชสารอาหารที่

จำเปนแกการติดเชื้อกอโรคอยางรวดเร็ว เพื่อลดจำนวนจุลินทรียกอโรค (Köhl et al. 2019; Spadaro

บทที่ 2 and Droby 2016)
กรณีการควบคุมโรคผลไมหลังเก็บเกี่ยวที่มีสาเหตุจากราโดยยีสตปฏิปกษนั้น ทั้ง

เชื้อกอโรคและยีสตตองการสารอาหาร เชน คารโบไฮเดรต ไนโตรเจน และพื้นที่เพื่อการเขาไปอาศัย

และเจริญ ดังนั้นการแขงขันเพื่อสารอาหารและพื้นที่จึงเปนกลไกหลักซึ่งยีสตปฏิปกษใชยับยั้ง

เชื้อกอโรค เมื่อยีสตปฏิปกษเขาไปที่ผิวของผลไมยีสตจะเขาไปอาศัยในแผลและใชสารอาหารจนหมด

ลงอยางรวดเร็ว จำกัดการงอกและการเจริญของราที่เปนสาเหตุโรค หลังจากนั้นกลไกการควบคุม

ทางชีวภาพอื่นนอกเหนือจากการแขงขันเพื่อสารอาหารและพื้นที่จึงเกิดขึ้น (Zhang et al. 2020)

การใชกลไกการแขงขันนี้การปองกันแผลของผลไมจากการเขาบุกรุกของรากอโรคนั้น อธิบายไดวา

เนื่องจากยีสตเปนจุลินทรียเซลลเดี่ยวที่สามารถเพิ่มจำนวนอยางรวดเร็วภายใตภาวะที่เหมาะสมใน

แผลของผลไมซึ่งมีสารอาหารอุดมสมบูรณ ยีสตนอกจากจะสามารถใชคารไฮเดรตไดหลายชนิด เชน

ไดแซ็กคาไรด มอโนแซ็กคาไรดแลว ยังใชแหลงไนโตรเจนไดหลายชนิด ยีสตปฏิปกษโดยทั่วไปจะ

เจริญไดเร็วกวาและครอบคลุมพื้นที่ไดดีกวารา จึงสามารถใชสารอาหารไดมากกวาราโรคพืช ทำให

รากอโรคพืชไมเจริญหรือเจริญไดนอย โดยเฉพาะในภาวะที่มีสารอาหารจำกัด เมื่อเทียบระหวาง

คารโบไฮเดรตและไนโตรเจน ไนโตรเจนถือวาเปนปจจัยหลักที่จำกัดการเจริญของเชื้อกอโรคผลไม

หลังเก็บเกี่ยวเพราะผลไมมีน้ำตาลอุดมสมบูรณแตมีไนโตรเจนจำกัด (Bautista-Rosales et al. 2014;

Sharma et al. 2009; Spadaro et al. 2010; Zhang et al. 2020) การแขงขันระหวางยีสตปฏิปกษ

Pichia guilliermondii และรากอโรค เชน P. digitatum, P. expansum, B. cinerea, Colletotrichum spp.

ในแผลของผลไมชนิดตาง ๆ และระหวางราคลายยีสต A. pullulans และ P. expansum ในแผลของ

ผลแอปเปลนั้น พบวาบทบาทหลักของปฏิสัมพันธการเปนปฏิปกษคือ การแขงขันเพื่อคารไฮเดรตใน

แผลที่มีคารไฮเดรตอุดมสมบูรณรวมกับการแขงขันเพื่อแหลงไนโตรเจน เชน กรดแอมิโน ที่มีปริมาณ

จำกัด (Köhl et al. 2019; Spadaro and Droby 2016) ยีสตปฏิปกษที่ใชกลไกการแขงขันเพื่อ

สารอาหารในการควบคุมโรค เชน T. globosa ซึ่งสามารถยับยั้งการเจริญของรา Colletotrichum

sublineolum ซึ่งเปนสาเหตุโรคในขาวฟาง โดยการแขงขันเพื่ออาหารและพื้นที่ (Rosa et al. 2010),

Rhodotorula mucilaginosa ควบคุมราสีเทาและราสีน้ำเงิน ซึ่งเปนสาเหตุโรคหลังการเก็บเกี่ยว โดย

การแขงขันเพื่ออาหารและพื้นที่กับเชื้อกอโรค (Li et al. 2011)

50 กลไกการควบคุมทางชีวภาพของยีสตปฏิปกษและการใชยีสตปฏิปกษในเชิงพาณิชย