Page 63 -

ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
ื
ิ
์

al. 2020) สวนยีสตปฏิปกษ 3 สายพันธที่ใชความคุมโรคกลาขาวเนาที่เกิดจากรา คือ T. indica

DMKU-RP31 และ W. anomalus YE-42 ซึ่งความคุมโรคกลาขาวเนาที่มีสาเหตุจาก C. lunata และ

H. oryzae ไดสมบูรณ และ W. anomalus DMKU-RP04 ซึ่งความคุมโรคกลาขาวเนาที่มีสาเหตุจาก

H. oryzae ไดสมบูรณ พบวาสรางไบโอฟลมไดเชนกัน (Limtong et al. 2020) และ W. anomalus

DMKU-RP25 ซึ่งสามารถควบคุมโรคกาบใบแหงของขาวซึ่งมีสาเหตุจาก R. solani ไดเมื่อทดลองกับ

บทที่ 2 ตนขาวในเรือนกระจก และมีความสามารถในการสรางไบโอฟลมเมื่อทดลองในหลอดทดสอบ (Into
et al. 2020)

การเหนี่ยวนำความตานทานของพืช

พืชสามารถเหนี่ยวนำใหตานทานโรคเพิ่มขึ้นไดโดยสิ่งเหนี่ยวนำทางชีวภาพ ซึ่งอาจเปน

สิ่งเหนี่ยวนำที่มีชีวิต เชน เชื้อกอโรค และสิ่งเหนี่ยวนำที่ไมมีชีวิต เชน ไออนของโลหะหนัก ไดแก

คอปเปอร ในธรรมชาติพืชมีวิธีการปองกันตนเองจากจุลินทรียที่มารุกราน โดยอาจใช

การสรางโครงสรางปองกัน (structural defense) เชน การสรางแว็กซหรือคิวตินเคลือบ

ผิวใบดานนอก และการปองกันทางชีวเคมี (biochemical defense) เชน การปลอยสารไฟโตอเล็กซน
ิ
(phytoalexin) ซึ่งสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อกอโรคได รวมทั้งการสังเคราะหโปรตีนที่สัมพันธ

กับพยาธิกำเนิด (pathogenesis-related proteins; PRs) หลายชนิด (van Loon et al. 2006)

พืชมีระบบภูมิคุมกันโดยกำเนิด (innate immune system) ที่จดจำและตอบสนองตอ

จุลินทรียที่ปรากฏบนพืช (Chisholm et al. 2006) การตอบสนองของระบบภูมิคุมกันของพืชสามารถ

เหนี่ยวนำใหเกิดความตานทานที่เปนระบบ (systemic resistance) การเหนี่ยวนำใหเกิดความตานทาน

ที่เปนระบบนี้ เปนแนวทางใหใชจุลินทรียเปนปุยและสารเสริมการเจริญพืช (Gozzo and Faoro 2013;

Pieterse et al. 2014) โดยความตานทานที่เปนระบบของพืช แบงเปน 2 แบบ คือ 1) ความตานทานที่

เปนระบบซึ่งเกิดตามธรรมชาติ (systemic acquired resistance, SAR) เปนความตานทานของพืชเมื่อ

เกิดการติดเชื้อกอโรคเฉพาะที่ และมีกรดซาลิไซลิก (salicylic acid, SA) เปนสื่อ สารประกอบที่มัก

สรางหลังจากการติดเชื้อกอโรค คือ โปรตีนที่สัมพันธกับการเกิดโรค (pathogenesis-related

proteins, PR) โปรตีนที่สัมพันธกับการเกิดโรค รวมทั้งเอนไซมหลายชนิดอาจทำใหเซลลที่บุกรุก

สลายโดยตรง เสริมสรางขอบเขตผนังเซลลพืชเพื่อตอตานการติดเชื้อกอโรค หรือทำใหเกิดการตาย

ของเซลลเฉพาะที่ SAR อาจเหนี่ยวนำโดยการเพาะพืชดวยเชื้อกอโรคที่ตายแลวหรือเชื้อที่ไมไดเปน

เชื้อกอโรค หรือสารประกอบจากธรรมชาติ หรือสารประกอบที่สังเคราะหขึ้น 2) ความตานทานที่

เปนระบบซึ่งเกิดจากการเหนี่ยวนำ (induced systemic resistance, ISR) จุลินทรียดินที่เขาไปอาศัยที่

54 กลไกการควบคุมทางชีวภาพของยีสตปฏิปกษและการใชยีสตปฏิปกษในเชิงพาณิชย