Page 40 -
P. 40
์
ิ
ิ
ิ
ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ั
มีการเจริญและพฒนาโดยเฉพาะรังไข่ โดยกระบือจะเริ่มผลิตฮอร์โมนเพศ มีการตกไข่ และแสดงอาการเป็นสัด
โดยทั่วไปกระบือจะเริ่มเข้าสู่วัยหนุ่มสาวเมื่อมีน้ าหนัก 1 ใน 3 ของน้ าหนักตัวเมื่อโตเต็มที่ ซึ่งการที่กระบือ
ั
ั
จะเข้าสู่วัยเจริญพนธุ์ได้ช้าหรือเร็วนั้น มีปัจจัยเข้ามาเกี่ยวข้องหลายประการ เช่น พนธุกรรม อาหาร อายุ
การจัดการสิ่งแวดล้อมอื่นๆ
2.8.1 การให้อาหาร
ทุกเย็นเวลากระบือกลับคอก ควรเสริมอาหารข้น และจัดให้มีอาหารหยาบให้กินอยู่ตลอดเวลา
ิ
และโดยเฉพาะอย่างยิ่งแร่ธาตุก้อน ต้องมีให้เลียหรือตั้งไว้อสระให้กระบือตลอดเวลา ควรเน้นให้มีการเสริมแร่
ื่
ธาตุ อาจให้ในรูปก้อน หรือแร่ธาตุผง ให้กระบือได้เลียอสระ เพอกระตุ้นให้กระบือมีการเจริญเติบโตด้าน
ิ
โครงสร้างของร่างกาย และกระบือพร้อมที่จะสมบูรณ์พันธุ์เต็มที่ การเป็นสัดชัดเจน
จัดกลุ่มกระบือให้มีขนาดตัวหรือน้ าหนักที่ใกล้กันอยู่ในกลุ่มเดียวกัน กลุ่มหนึ่ง ๆ ไม่ควรมาก
เกิน 20 ตัว เพราะจะเป็นปัญหาในการดูแล และต้องหมั่นสังเกตการเจริญเติบโตของกระบือในฝูงไปด้วย หาก
พบว่าตัวใดมีการเจริญเติบโตช้าสุดก็จ าเป็นต้องเสริมอาหารข้น และแร่ธาตุแยกเป็นรายตัวไป
ิ
กรณีกระบือมีน้ าหนักต่ ากว่าเกณฑ์ให้เร่งการเลี้ยงหรือดูแลกระบือเป็นพเศษ จะได้ร่นเวลาการ
ผสมติด ระยะเวลาที่ล่าช้าออกไปกี่เดือนจนถึงผสมติดนั้น จะมีผลยืดระยะเวลาจัดการในแต่ละช่วงออกไปเรื่อย ๆ
2.8.2 อายุ และน้ าหนักเมื่อเข้าฝูงผสมพันธุ์
ั
ั
กระบือสาวหากผสมพนธุ์เร็วเท่าใดก็จะให้ลูกได้เร็วเท่านั้น การน ากระบือสาวเข้าฝูงผสมพนธุ์
ิ
มักดูที่น้ าหนักเป็นเกณฑ์ส าคัญที่พจารณาว่าควรผสมหรือไม่ น้ าหนักที่ควรผสมคือ 260 กิโลกรัมขึ้นไป
ี
อายุเป็นเพยงส่วนประกอบเพราะบางครั้งกระบืออายุได้เกณฑ์แต่น้ าหนักไม่ถึงมาตรฐานเมื่อผสมพนธุ์ไปจะมี
ั
ปัญหาในการคลอด และการให้ลูกในครั้งถัด ๆ ไป
ั
กระบือสาวจะสามารถเติบโตถึงระยะสมบูรณ์พนธุ์ได้เมื่ออายุ 24 เดือน ควรมีน้ าหนักได้
ั
300 กิโลกรัม และสามารถผสมพนธุ์ได้เมื่ออายุ 18-20 เดือน แม่กระบือจะคลอดลูกตัวแรกเมื่ออายุประมาณ
30 เดือน หรือ 2 ปีครึ่ง การผสมในระยะเวลาดังกล่าวไม่มีผลต่อการผสมติดหรือการให้ลูกในท้องต่อๆ มา
แม้ว่ากระบือที่ให้ลูกเร็วเมื่ออายุ 2 ปีครึ่ง จะให้ลูกเมื่อหย่านมมีน้ าหนักน้อยกว่าแม่กระบือที่ให้ลูกตัวแรก
เมื่ออายุ 3 ปีแต่น้ าหนักต่างกันไม่มากนักเมื่อเทียบที่อายุ 3 ปีเท่ากันแล้ว แม่กระบือตัวแรกย่อมให้ลูกมากกว่า
และให้ผลตอบแทนดีกว่า
ถ้าหากกระบือสาวมีน้ าหนักตัวน้อยเกินไป จะส่งผลกระทบท าให้กระบืออาจจะมีปัญหาในการ
ผสมติด และการให้น้ านมแก่ลูกกระบือตัวแรก แต่ควรระวังการผสมพันธุ์ที่เร็วเกินไปเพราะกระบือยังต้องมีการ
เจริญเติบโตทางโครงสร้างของร่างกายไปอีก จึงจ าเป็นต้องดูที่น้ าหนักและสุขภาพกระบือด้วย
คู่มือการผลิตกระบือพันธุ์ส าหรับผู้ประกอบการ | 33
