Page 72 -

ิ
์
ิ
ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
57

3) หลักการกระจายการถือครองที่ดิน
“การถือครองที่ดิน (Land tenure) หมายความถึงสิทธิต่าง ๆ ที่บุคคลมีตอที่ดิน สิทธิดังกล่าว รวมถึง

สิทธิในการใชและหรือสิทธิในการเป็นเจ้าของ” จากคำจํากัดความดังกล่าวนี้ การถือครองที่ดินจึงเกี่ยวของกับ

ความสัมพันธ์ทางด้านเศรษฐศาสตร์ และกฎหมายที่กำหนดขึ้นเกี่ยวกับสิทธิในการใชและการควบคุมที่ดิน
ไชยยงค ชูชาติ (2517:1) ได้กล่าวไววา “ระบบการถือครองที่ดิน จะเป็นเครื่องชี้บอกถึงความ

เจริญก้าวหน้าในทางเศรษฐกิจของประเทศและของประชาชน และระบบถือครองที่ดินนี้เองยังเป็นปัจจัยสำคัญ

ที่ทำใหการกระจายรายได้ของคนกลุมต่าง ๆ ขาดความเป็นธรรมและไม่มีความเสมอภาคด้วย”
ทองโรจน อ่อนจันทร์ (2530 : 115-117) ได้ใหความเห็นไววา “การถือครองที่ดินมีผลตอการพัฒนา

เศรษฐกิจอย่างน้อย 3 ด้าน คือ การถือครองที่ดินมีผลตอการปรับปรุงประสิทธิภาพในการผลิตของเกษตรกร มี
ผลตอเทคนิคและความสามารถในการจัดการและมีผลกระทบตอการลงทุน”

มาโนช สุขสังข์ (2557: 42-43) (การกระจายการถือครองที่ดินเป็นการจัดสรรปันส่วนพื้นที่ที่มีอยู่
60
อย่างจำกัดให้สอดคล้องกับจำนวนประชากรและความต้องการใช้ประโยชน์ในที่ดิน ซึ่งจะทำให้ประชาชนทุก
คนมีโอกาสในการเข้าถึงทรัพยากรและมีส่วนในการใช้ประโยชน์ร่วมกันอย่างเป็นธรรมในฐานะที่เป็นพลเมือง

ของรัฐ ทั้งนี้ การทำให้ประชาชนได้มีที่ดินทำกินและที่อยู่อาศัยเพียงพอต่อการดำรงชีพ จะช่วยให้ประชาชนมี
ความมั่นคงในการทำประโยชน์ในที่ดิน และสร้างแรงจูงใจให้มีการพัฒนาที่ดินอย่างต่อเนื่อง

ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ได้บัญญัติให้รัฐดำเนินการเพื่อให้เกิดการ

กระจายการถือครองที่ดิน ในมาตรา 72(3) ว่า “รัฐพึงดำเนินการเกี่ยวกับที่ดิน ... (3) จัดให้มีมาตรการกระจาย
การถือครองที่ดินเพอให้ประชาชนสามารถมที่ทำกินได้อย่างทั่วถึงและเป็นธรรม” และในมาตรา 73 บัญญัติว่า
ื่
ี
“รัฐพึงจัดให้มีมาตรการหรือกลไกที่ช่วยให้เกษตรกรประกอบเกษตรกรรมได้อย่างมีประสิทธิภาพ ได้ผลผลิตที่มี

ปริมาณและคุณภาพสูง มีความปลอดภัย โดยใช้ต้นทุนต่ำและสามารถแข่งขันในตลาดได้ และพึงช่วยเหลือ
เกษตรกรผู้ยากไร้ให้มีที่ทำกินโดยการปฏิรูปที่ดินหรือวิธีอื่นใด นอกจากนี้ ยังบัญญัติให้ดำเนินการปฏิรูป

ประเทศในเรื่องการกระจายการถือครองที่ดินให้เกิดผล ในมาตรา 258 ช.(2) ว่า “จัดให้มีการกระจายการถือ
ครองที่ดินอย่างเป็นธรรม รวมทั้งการตรวจสอบกรรมสิทธิ์และการถือครองที่ดินทั้งประเทศเพื่อแก้ไขปัญหา

กรรมสิทธิ์และสิทธิครอบครองที่ดินอย่างเป็นระบบ”

4) สิทธิชุมชน

“ชุมชน” (Community) หมายถึง เป็นคำที่มีความหมายค่อนข้างกว้างและอธิบายให้ชัดเจนได้ยาก
อย่างไรก็ดีชุมชนในวิชาสังคมวิทยาซึ่งหมายถึง หมู่คณะที่ดำเนินวิถีชีวิตร่วมกันในท้องที่ใดท้องที่หนึ่งโดยมิได้มี

60 มาโนช สุขสังฆ์. 2557. มาตรการทางกฎหมายในการกระจายการถือครองที่ดินอย่างเป็นธรรมตามรัฐธรรมนูญแห่ง

ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 85(2). วารสารรามคำแหง ฉบับนิติศาสตร์ ปีที่ 3 ฉบับที่ 1 (2557), 1
มกราคม - 30 มิถุนายน 2557. หน้า 42-43.