Page 81 -
P. 81
ิ
ิ
์
ิ
ิ
ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
3) ตัวแบบเชิงระบบ (System model) ยึดตามหลักปัจจัยนำเข้า (Input) และปัจจัยนำ
ออก (Output) โดยสิ่งที่นำเข้ามาคือ ปัญหา ความต้องการ ข้อเรียกร้องของประชาชนที่มีต่อระบบ และสิ่งที่
นำออกไปคือนโยบายสาธารณะที่ผ่านกระบวนการการตัดสินใจแล้ว สุดท้ายผลจากนโยบายจะถูกสะท้อนกลับ
เข้ามาในระบบอีก โดยจะมีการปรับตัวเปลี่ยนแปลงบางสิ่ง เพื่อให้ระบบเกิดความสมดุล
4) ตัวแบบสถาบัน (Institutional model) กำหนดนโยบายสาธารณะโดยสถาบัน
ทุกสถาบันต่างมีกรอบการปฏิบัติ ระเบียบ แบบแผน และขั้นตอนต่างๆ ซึ่งกำหนดไว้ชัดเจนแล้ว เมื่อนโยบาย
ผ่านขั้นตอนตามระเบียบแล้ว จะมีผลบังคับใช้ หากไม่ปฏิบัติตามอาจมีบทลงโทษตามกฎหมาย
5) ตัวแบบกระบวนการ (Process model) ยึดถือแนวคิดการจำแนกรูปแบบของกิจกรรม
ื่
ั
หรือกระบวนการ เพอแสวงหาแนวทางในการแก้ไขปัญหานำไปสู่การพฒนาข้อเสนอหรือทางเลือกนโยบาย
ซึ่งกระบวนการจะเริ่มจากการจำแนกปัญหา การจัดทำนโยบาย การลงมติความเห็นชอบต่อนโยบาย การนำ
นโยบายไปปฏิบัติ และการประเมินนโยบาย ถึงแม้ว่านโยบายสาธารณะส่วนใหญ่จะถูกนำไปใช้ภายใต้กรอบ
ั
ี
ความคิดตัวแบบกระบวนการ แต่จะมีความสำเร็จมากน้อยเพยงใด ต้องขึ้นอยู่กับระดับการพฒนาของ
สังคมด้วย
6) ตัวแบบหลักเหตุผล (Rational model) ยึดหลักนโยบายที่มุ่งเน้นผลประโยชน์สูงสุดทาง
สังคม โดยจะเลือกนโยบายที่ให้ผลตอบแทนทางสังคมมากกว่าต้นทุนที่จ่ายไป และยกเลิกหรือหลีกเลี่ยง
นโยบายที่มีความเสี่ยง โดยไม่ได้เปรียบเทียบจากมูลค่าของเงินเท่านั้น ต้องคำนึงถึงมูลค่าทั้งหมดในทางสังคม
ทางการเมือง และทางเศรษฐกิจที่จะต้องสูญเสีย สามารถคำนวณอตราส่วนระหว่างต้นทุนและผลตอบแทนของ
ั
แต่ละนโยบายได้ และให้เลือกนโยบายที่มีประสิทธิภาพสูงสุด
7) ตัวแบบการเปลี่ยนแปลงจากเดิมบางส่วน (Incremental model) เป็นตัวแบบที่เกิดจาก
ื่
การผสมผสานกันโดยอาศัยจุดแข็งของแต่ละตัวแบบให้สอดคล้องกับนโยบายแต่ละลักษณะ เพอขยาย
ความสามารถในการอธิบายการกำหนดนโยบายให้มีความครอบคลุมและชัดเจนยิ่งขึ้น
2.4.5 การวิเคราะห์นโยบาย
1) กระบวนการวิเคราะห์นโยบาย
การจำแนกกระบวนการวิเคราะห์นโยบายตามแนวความคิดของ สมบัติ (2552) ได้จำแนก
ระเบียบวิธีการวิเคราะห์ที่สำคัญได้ 5 ประการดังนี้
ประการที่ 1 การกำหนดโครงสร้างของปัญหา (Problem structuring) เป็นการรวบรวม
ข้อมูลที่เกี่ยวกับปัญหาและแนวทางแก้ไขปัญหาเพอเป็นการจำแนกและระบุปัญหาที่ชัดเจน รวมไปถึงการ
ื่
ี
ทบทวนสภาพปัญหาใหม่อกครั้งหลังจากที่นำนโยบายไปปฏิบัติและผลลัพธ์ที่ปรากฏ เพอเป็นการตรวจสอบ
ื่
68
