Page 16 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ภาพที่ 1.3 วงจรของการเกิดโรคแบบ monocyclic (ซ้าย) และ polycyclic (ขวา)
ที่มา: Agrios (2005)

ภาพที่ 1.4 การระบาดของโรคแบบ polyetic เกิดจากเชื้อราสาเหตุโรคในดินเป็นระยะเวลา 4 ปี
ที่มา: Agrios (2005)

2.5 การแพร่กระจายของเชื้อสาเหตุโรค
เชื้อราส่วนใหญ่จะปล่อยสปอร์สู่อากาศ เช่น เชื้อราสนิม เชื้อราน�้าค้าง เชื้อราก่อโรคใบจุด สปอร์เคลื่อนที่

ด้วยกระแสลม ท�าให้แพร่กระจายได้ในระยะไกล มีโอกาสเกิดการระบาดรวดเร็วเป็นบริเวณกว้างได้มาก;
รองลงมาคือโรคที่มีแมลงเป็นพาหะ ไวรัสมักแพร่กระจายผ่านแมลงพาหะ ได้แก่ เพลี้ยอ่อน (aphid) แมลง

หวี่ขาว (whitefly) และแมลงชนิดอื่น ส่วนไฟโตพลาสมา และ fastidious bacteria แพร่กระจายผ่านเพลี้ย
จักจั่น (leafhopper) เพลี้ยกระโดด (planthopper) หรือเพลี้ยไก่แจ้ (psyllid) เชื้อสาเหตุโรคบางชนิดแพร่
กระจายผ่านตัวด้วง (beetle) เช่น เชื้อรา Ophiostoma novo-ulmi สาเหตุโรค Dutch elm disease,

แบคทีเรีย Erwinia tracheiphila สาเหตุโรคเหี่ยวของพืชตระกูลแตง, ไส้เดือนฝอย Bursaphelenchus
xylophilus สาเหตุโรคเหี่ยวของไพน์; เชื้อสาเหตุโรคที่แพร่กระจายผ่านฝน เช่น แบคทีเรียส่วนใหญ่,

เชื้อรา Venturia inaequalis สาเหตุโรค apple scab, เชื้อราที่ก่อโรคแอนแทรคโนส (Diplocarpon,
Elsinoe, Glomerella และ Gnomonia) มักจะเกิดการระบาดรุนแรงแต่จะเกิดในพื้นที่จ�ากัดภายในไร่ที่ปลูก

9
บทที่ 1 นิเวศวิทยาและการระบาดของโรคพืช
ดร.พัชรวิภา ใจจักรค�า