Page 141 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 9

แร่ธาตุ

แร่ธาตุจัดเป็นสารอาหารในกลุ่มสารอนินทรีย์ที่มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตและการให้ผล

ผลิตของสัตว์ ในอาหารสัตว์พบแร่ธาตุกว่า 40 ชนิดแต่มีเพียง 16 ชนิดเท่านั้นที่มีความจำเป็น

ต่อร่างกายสัตว์ โดยทำหน้าที่เป็นองค์ประกอบของโครงร่างหรือเป็นโคแฟคเตอร์ของเอ็นไซม์

ต่าง ๆ ดังนั้นสัตว์ที่มีศักยภาพในการให้ผลผลิตสูงจะมีความต้องการแร่ธาตุสูงขึ้นเช่นกัน

อย่างไรก็ตามแร่ธาตุเป็นสารอาหารที่สัตว์ต้องได้รับอย่างเหมาะสม หากสัตว์ได้รับไม่เพียงพอ

จะมีผลกระทบกับการดำรงชีวิตและการให้ผลผลิต แต่ถ้าได้รับมากเกินไปจะเป็นพิษต่อตัว

สัตว์จนถึงตายได้เช่นกัน แร่ธาตุที่จำเป็นนี้เหล่านี้สามารถแบ่งกลุ่มตามปริมาณที่พบใน

ร่างกายได้เป็น 2 กลุ่ม (ตารางที่ 9-1) ดังนี้

1. แร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกาย (essential elements) แบ่งเป็น 2 กลุ่มย่อยดังนี้

1.1 แร่ธาตุที่พบในปริมาณมากหรือแร่ธาตุหลัก (macro-elements) หมายถึงแร่

ธาตุที่พบในร่างกายในปริมาณที่มากกว่า 50 พีพีเอ็ม หรือ 50 มก./กก. ได้แก่ แคลเซียม (Ca)

ฟอสฟอรัส (P) โปตัสเซียม (K) โซเดียม (Na) คลอรีน (Cl) กำมะถัน (S) และแมกนีเซียม (Mg)

1.2 แร่ธาตุที่พบในปริมาณน้อยหรือแร่ธาตุปลีกย่อย (micro-elements หรือ

trace-elements) เป็นกลุ่มของแร่ธาตุที่พบในร่างกายต่ำกว่า 50 พีพีเอ็ม หรือ 50 มก./กก.

ได้แก่ เหล็ก (Fe) ไอโอดีน (I) ทองแดง (Cu) แมงกานีส (Mn) สังกะสี (Zn) โคบอลต์ (Co) โม

ลิบดินัม (Mo) ซิลีเนียม (Se) โครเมียม (Cr) เป็นต้น

2. แร่ธาตุปลีกย่อยที่ไม่มีความจำเป็น (non-essential elements) เป็นแร่ธาตุที่ไม่มี

ความจำเป็นสำหรับร่างกายและอาจก่อให้เกิดความเป็นพิษต่อสัตว์ได้ โดยปกติสัตว์จะได้รับ

แร่ธาตุกลุ่มนี้จากการปนเปื้อนมากับอาหารสัตว์ มักเป็นกลุ่มโลหะหนักได้แก่ แคดเมียม (Cd)

นิเกิล (Ni) อลูมินัม (Al) ตะกั่ว (Pb) เป็นต้น

แร่ธาตุ 138