Page 133 -
P. 133
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร
พี่น้องกันเขาเสียกันมิได้ เสีย แปลว่า ทิ้ง พี่น้องกันจะละทิ้งกันไม่ได้ ทางอีสาน
บอกว่า เมื่อคืนนี้คุณย่าเสียตัว คือหมายความว่า ตาย เสียตัว แปลว่า ทิ้งร่าง เราก็มา
เข้าใจว่า คุณยายเพิ่งมาเสียตัวเมื่อคืนนี้ ในบางท่านใช้ว่า ปางพระชนนีสิ้น เสียสกนธ์
เสียสกนธ์ แปลว่า ทิ้งร่าง เหมือนกันนะครับ
อยู่ท่าผัว คิือ อยู่รอผัว เคียดฟุน คือ โกรธเป็นฟืนเป็นไฟ
ผู้ใดขาดแคลนมีอาสน อาสน นี่ก็เคยถามทางฝ่ายเขมรว่าแปลว่าอะไร เพราะใน
บางแห่งมีความหมายว่า ขัดสน บางทีก็บอกว่า ทำาสัญญา คือ ทำาสัญญาไว้ มีอาสน ใน
ข้อความว่า ผู้ใดขาดแคลนมีอาสน ตอนนี้เราก็ยังไม่รู้ว่าจะแปลว่าอย่างไร
ไต่ล่าฟ้าเขี้ยว ไต่ล่าฟ้าเขี้ยว คือ ใต้หล้าฟ้าเขียว แต่ก่อนนี้ คือทางประกาศแช่งนำ้า
ว่า แดนใต้หล้าฟ้าต่อ คือแดนที่อยู่ไกลไปตรงที่แผ่นดินจดกับฟ้า แต่สมัยนี้เราใช้ว่า สุดหล้า
ฟ้าเขียว
แกงได แกงได แกง แปลว่า กากบาท สี่แยกก็มีแกง แล้วก็ ได แปลว่า มือ ที่เรียก
ว่า แกงได คือว่า ทำาสัญญา เขียนหนังสือไม่ได้ ก็ใช้แกงได คือเอามือทาบลงไป แล้วขีด
ตั้งแต่ปลายนิ้วกลางลงไปจนสุดฝ่ามือ แล้วขีดอีกเส้นตัดขวางให้ความยาวเท่ากับความกว้าง
ของฝ่ามือ เพราะฉะนั้น แกงได นี่ก็แทนลายมือได้เพราะมันบอกความกว้างความยาวของ
ฝ่ามือไว้
แสร้งแกล้ง แปลว่า ตั้งใจ อย่างที่บอกว่า งามเหมือนแสร้งแกล้ง ก็คือทำาอย่างจงใจ
อย่าให้เป็นทำาเนเปล่า คือ ทำาเลเปล่า
ผิดแผกแสกอ้าง ในจารึกใช้ว่า ผิดแผกแสกว้าง ว้าง นี้แปลว่า บ้าง ว กับ บ ใช้
แทนกันได้ ถ้าเอามีดไปฟันไม้แข็ง มันก็บ้างไป คือ มันบิ่นไป ส่วน ว้าง กลายเป็น อ้าง ไป
เพราะ ว กับ อ เขียนคล้ายกันมาก ทำาให้คัดลอกคำาว่า ว้าง เป็น อ้าง
วิ่งแล่นหนี แล่น ก็แปลว่า วิ่ง เดี๋ยวนี้เราใช้แต่รถไฟแล่น แต่สมัยก่อนนี้ทางภาค
เหนือเขายังใช้ว่า ช้างม้าแล่น อย่าฟั่งจ่องหาง คือเห็นช้างม้าวิ่งไป อย่าด่วนเข้าไปดึงหาง
มันจะเตะเอานะ อย่างนี้เป็นต้น
ปลอมบ้านปลอมเมือง คำาว่า แปลกปลอม แปลก หรือ ปลอม นี่แปลว่า ปนเข้ามา
โดยจับไม่ได้ ไม่รู้เลยว่าใครปลอมเข้ามา ข้าศึกแปลกปลอมเข้ามา คือเข้ามาแล้วเรา
ไม่รู้เลยว่า คนไหนเป็นข้าศึก เพราะแปลกปลอม เข่น ในนิราศหริภุญชัย พอมองไป เห็นมี
พระพุทธรูปตั้งอยู่หลายองค์ แล้วก็มีหน้าของนางมาปลอมแปลกอยู่ คือมีหน้าของนางมา
แทรกอยู่ที่พระพุทธรูป แปลกปลอมนุชน้องอ้า
131
