Page 130 -
P. 130
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
จารึกชีวิต
ช้างนั้นมีภาษี ช้างพระที่นั่งตำ่าตา อันนี้ก็ต้องตีความว่าช้างนั้นไปรบกับช้างข้าศึก
แล้วช้างข้าศึกมันตัวใหญ่กว่าช้างของพระเจ้าอยู่หัวของเรา ตำ่าตา คือ ด้อยกว่าเขา ห้ามไม่ให้
ส่งอาวุธถวายให้ คืออย่าไปรบกับเขา
คำาว่า ปืนไฟ แต่โบราณนั้น ปืน หมายถึงอาวุธยิงไกล คือ ธนู แล้วต่อมามีปืนที่ใช้
ดินปืน อาวุธยิงไกลคือ ธนู ก็เลยกลายมาเป็นปืนที่ยิงด้วยดินระเบิด ปืน คือ ธนู บอกว่า
ใจหนึ่ง ป่วนปานปืน ปักปวด ทรวงนา คือปวดเหมือนมีลูกธนูมาปักที่อก คำาว่า ปืน เดิม
เป็นอาวุธยิงไกล หมายถึง ธนู
เมื่อหน้า เมื่อ แปลว่า ไป เมื่อหน้า แปลว่า ไปในอนาคต
คบหาสื่อเมือง สื่อเมือง คำานี้ก็จะตรงกับคำาในไตรภูมิพระร่วงได้ว่า สารพิสัย สื่อเมือง
ก็คือ คนถือสาร บางแห่งแปลว่า เป็นทูต ในไตรภูมิพระร่วงใช้ สารพิสัย แปลว่า ผู้ถือสาร
ประตูหับแล้ว หับ ก็แปลว่า ปิด ม่านอย่าเบิกบังห้อง หับให้คอยหน แปลว่า ม่าน
อย่าเปิด มีผู้ชายมาให้ปิดม่านไว้
คอย แปลว่า ดู ครับ คอยหน แปลว่า ดูทาง ทางเชียงใหม่ไปดูหนัง ก็บอกว่าไป
คอยหนัง (คอย ออกเสียงเป็น กอย) แต่ว่าที่เมืองแพร่ก็ไม่ใช้ คอย แต่ใช้ ผ่อ ทางปักษ์ใต้ใช้
แลหนัง ไปคอย แปลว่า ไปดู หอคอย ก็แปลว่า หอดู หอดูข้าศึก ดูว่าข้าศึกมาแล้ว เดี๋ยวนี้
ส่วนใหญ่ไม่รู้กันแล้วว่าหอคอยแปลว่าอะไร
เคยมีเด็กไปยืนอยู่ที่สี่แยก แล้วก็มองไปบนท้องฟ้า มีคนมาร่วมมุง ๒๐ - ๓๐ คน ก็
ไม่เห็นอะไร ถามเด็กว่ามาดูอะไร เขาบอกว่า โกมลอย โกม คือ โคม โคมลอย คือมีโคมแล้ว
ก็มีไฟจุด โกมลอย โกมลอย คือเป็นคำาผวน แปลว่า กอยลม คือมายืนดูลมน่ะครับ
ทีนี้คำาว่า เผด็จศกลดแจตร คำาว่า เผด็จ ก็แปลว่า ตัด พอถึงสิ้นปี คือพอสิ้นเดือน ๔
ทางจันทรคติ ก็เผด็จ คือตัดศกแล้วขึ้นศกใหม่ ลดแจตร คือ ตั้งเดือน ห้าแจตร หรือ จิตร
คือ เดือน ๕ ทางจันทรคติ ขึ้นเป็นต้นปีใหม่ เราทราบว่า ไทยบางเผ่า แปล ลด ว่า ตั้ง
ถมอ สมอ ถ กับ ส ใช้แทนกันได้ ถมอ ก็ สมอ ฉะนั้นคำาว่า เสมอ ที่บรรเลงตอน
ตัวพระหรือนางเดิน เถมิร แปลว่า ผู้เดิน กลายมาเป็น เสมอพระ เสมอนาง เสมอเถร คือ
พระเดินก็เล่นเพลงอย่างหนึ่ง เถรเดินต้องเล่นเพลงเสมออีกอย่างหนึ่ง เถมิร มาเป็น เถมอ แล้ว
เป็น เสมอ
ต่อไปคือคำาว่า เบี้ยตำ่าแสน อันนี้ก็เป็นปัญหาคือบอกว่า ถ้าคดีไหนมีคดีประกันไม่ถึง
แสน เบี้ยตำ่าแสน คือถ้าไม่ถึงแสนล่ะก็ขึ้นศาลนี้ แต่ถ้า พ้นแสน ไปขึ้นอีกศาลหนึ่ง แต่ไม่รู้ว่า
เบี้ยแสนหนึ่งนี่ขึ้นศาลไหนครับ เบี้ยตำ่าแสนขึ้นศาลนี้ เบี้ยพ้นแสนศาลนี้ แล้วเบี้ยแสนหนึ่ง
128
