Page 119 -
P. 119
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร
ต่อจากนี้จะได้นำาจารึกพ่อขุนรามคำาแหงมหาราชของข้าพเจ้าที่เคยตีพิมพ์ใน
“การอธิบายศิลาจารึกสมัยสุโขทัย” ตามโครงการกิตติเมธี สาขาวิชาศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัย
สุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. ๒๕๔๗ มาแสดงไว้ หลังจากนั้นมาได้ทราบความหมายของคำาในจารึก
เพิ่มขึ้นอีก เช่น นางเสือง นายพิทูร มลิวัลย์ เคยอธิบายมานานแล้วว่า ภาษาอีสานแปล เสือง
ว่า รุ่งสาง แต่ข้าพเจ้ายังข้องใจอยู่ เพิ่งจะทราบภายหลังว่า คำาที่ใช้สระเอือ ในไทจ้วงหลายคำา
ตรงกับคำาใช้ สระอา ในประเทศไทย และคำาที่ใช้ สระอา ในไทจ้วงหลายคำา ตรงกับคำาใช้
สระเอือ ในภาษาไทย ข้าพเจ้าจึงยอมรับข้อเสนอว่า เสือง แปลว่า รุ่งสาง คำาว่า ผู้ซ่อน
ในภาษาถิ่น แปลว่า ขโมย นั่นคือ ผู้ซ่อน เป็นคำาซ้อนที่มีความหมายเดียวกับ ผู้ลัก นั่นเอง
จารึกหลักที่ ๑ จารึกพ่อขุนรามคำาแหงมหาราช
ด้านที่ ๑
๑
พ่อกูชื่อศรีอินทราทิตย์ แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง ตู พี่น้องท้องเดียวห้าคน ผู้ชายสาม
๔
๓
๒
๗
๖
๕
ผู้ญิงโสง พี่เผือ ผู้อ้าย ตายจากเผือเตียมแต่ ยังเล็ก เมื่อกูขึ้นใหญ่ ได้สิบเก้าเข้า ขุนสามชน
๙
๘
เจ้าเมืองฉอดมาท่ เมืองตาก พ่อกูไปรบขุนสามชนหัวซ้าย ขุนสามชนขับมาหัวขวา ขุนสามชน
๑๑
๑๕
๑๓
๑๐
๑๒
เกลื่อนเข้า ไพร่ฟ้าหน้าใส พ่อกูหนีญญ่าย พาย จแจ้น กูบ่หนี กูขี่ช้างเบกพล
๑๔
๑๘
๑๙
๑๖
กูขับเข้าก่อนพ่อกู กูต่อช้าง ด้วยขุนสามชน ตนกู พุ่ง ช้างขุนสามชนตัวชื่อมาสเมือง แพ้
๑๗
๒๐
๒๑
ขุนสามชนพ่ายหนี พ่อกูจึงขึ้นชื่อ กูชื่อพระรามคำาแหง เพื่อ กูพุ่งช้างขุนสามชน เมื่อชั่ว
๒๒
๒๓
๒๔
๒๕
พ่อกู กูบำาเรอ แก่พ่อกู กูบำาเรอแก่แม่กู กูได้ตัวเนื้อตัวปลา กูเอามาแก่พ่อกู กูได้หมากส้ม
๒๖
๒๗
หมากหวาน อันใดกินอร่อย กินดี กูเอามาแก่พ่อกู กูไปตีหนังวังช้าง ได้ กูเอามาแก่พ่อกู
๒๙
กูไปท่บ้านท่เมือง ได้ช้างได้งวง ได้ปั่ว ได้นาง ได้เงือน ได้ทองกูเอามาเวน แก่พ่อกู
๓๐
๒๘
๓๑
๓๒
๓๓
พ่อกูตายยังพี่กู กูพรำ่าบำาเรอแก่พี่กู ดั่งบำาเรอแก่พ่อกู พี่กูตาย จึงได้เมืองแก่กูทั้งกลม เมื่อชั่ว
๓๔
พ่อขุนรามคำาแหง เมืองสุโขทัยนี้ดี ในนำ้ามีปลา ในนามีข้าว เจ้าเมืองบ่เอาจกอบ ในไพร่
ลูท่าง เพื่อน จูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย ใครจักใคร่ค้าช้าง ค้า ใครจักใคร่ค้าม้า ค้า ใครจักใคร่
๓๖
๓๕
ค้าเงือนค้าทองค้า ไพร่ฟ้าหน้าใสลูกเจ้าลูกขุนผู้ใดแล้ล้มตายหายกว่า เหย้าเรือนพ่อเชื้อ
๓๗
เสื้อคำา มัน ช้างขอ ลูกเมียเยียข้าว ไพร่ฟ้าข้าไท ป่าหมาก ป่าพลู พ่อเชื้อมัน ไว้แก่
๓๙
๓๘
๔๑
๔๐
๔๔
๔๓
๔๒
ลูกมันสิ้น ไพร่ฟ้าลูกเจ้าลูกขุน ผิแลผิดแผกแสกว้างกัน สวน ดูแท้แล้ จึงเล่งความ
๔๗
๔๙
แก่ขา ด้วยชื่อ บ่เข้าผู้ลักมักผู้ซ่อน เห็นข้าวท่านบ่ใคร่ฟีน เห็นสินท่านบ่ใคร่เดือด
๔๘
๔๕
๔๖
๕๑
๕๒
คนใดขี่ช้างมาหา พาเมืองมาสู่ ช่อย เหนือเฟื้อกู้ มันบ่มีช้างบ่มีม้า บ่มีปั่วบ่มีนาง บ่มีเงือน
๕๐
บ่มีทอง ให้แก่มัน ช่อยมันตวง เป็นบ้านเป็นเมือง ได้ข้าเสือกข้าเสือ หัวพุ่งหัวรบ ก็ดี
๕๓
๕๔
๕๕
บ่ฆ่าบ่ตี ในปากประตูมีกระดิ่งอันณิ่ง แขวนไว้หั้น ไพร่ฟ้าหน้าปก กลางบ้านกลางเมือง
๕๘
๕๖
๕๗
117
