Page 61 -
P. 61
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
50 Humanities Journal Vol.21, No.1 (January-June 2014)
1.2 ความส าคัญของต านานรอยพระพุทธบาทสระบุรีใน
บุณโณวาทค าฉันท์
เมื่อเปรียบเทียบต านานรอยพระพุทธบาทสระบุรีในบุณโณวาท
ค าฉันท์กับเนื้อเรื่องในคัมภีร์พระพุทธศาสนา จะเห็นว่าพระมหานาคมิได้น า
ต านานรอยพระพุทธบาทมาแสดงไว้ทั้งหมด แต่เลือกกล่าวถึงเฉพาะเหตุการณ์และ
บุคคลส าคัญที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการประทับรอยพระพุทธบาทบนเขาสุวรรณ
บรรพตเท่านั้น มิได้กล่าวถึงประวัติของพระปุณณะก่อนบวช มูลเหตุที่ท าให้พระ
ปุณณะอาราธนาพระพุทธองค์มาโปรดชาวเมืองสุนาปรันตะ เหตุการณ์เมื่อพระ
ั่
พุทธองค์เสด็จไปโปรดพญานาคราช และการประทับรอยพระพุทธบาทริมฝงแม่น ้า
นัมทา
การกล่าวถึงเฉพาะเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการประทับรอย
พระพุทธบาทบนเขาสุวรรณบรรพตโดยตรงและตัดเหตุการณ์ที่ไม่เกี่ยวข้องออก
มิได้มีเจตนาเพียงเพื่อย่อเนื้อความในต านานให้กระชับขึ้นเท่านั้น แต่ผู้แต่ง
ต้องการมุ่งประเด็นส าคัญไปที่ความเป็น “บริโภคเจดีย์” อันศักดิ์สิทธิ์ของรอยพระ
พุทธบาท โดยชี้ให้เห็นว่ารอยพระพุทธบาทเกิดจากการทูลขออย่างตั้งใจของพระ
สัจพันธ์เพื่อให้เป็นที่เคารพสักการะแก่มหาชน พระพุทธองค์จึงทรงประทับรอย
พระพุทธบาทไว้ตามค าขอนั้น ฉากการประทับรอยพระพุทธบาทดังกล่าว นอกจาก
จะตอกย ้าว่ารอยพระพุทธบาทเป็นของจริงแล้ว ยังแสดงให้เห็นพระมหา
กรุณาธิคุณของพระบรมศาสดาที่มีต่อพุทธศาสนิกชนและเกียรติคุณของพระสัจพันธ์
ในฐานะผู้อาราธนารอยพระพุทธบาทอีกด้วย ดังที่พระมหานาคกล่าวไว้ว่า
๏ อาวาสพระลานเลี่ยน ดุจแว่นสุวรรณสรรค์
มีรูปพระสัจพัน- ธดาบศบรรพชา
๏ ผดุงไว้จะหวังแจ้ง กิจโดยด านานมา
คือองค์ดาบศอา- ราธนรอยพระบาทางค์
(กรมศิลปากร, 2503: 26)
