Page 77 -
P. 77
โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
1.พยางค์เน้นขวาสุดในกลุ่ม 2.พยางค์เน้นซ้ายสุดในกลุ่ม 3.ไม่มีการแตกแขนงของกลุ่มพยางค์
/ | | \ |
ภาพที่ 1 แผนภูมิแสดงทิศทางของพยางค์เน้นทั้งที่มีการแตกแขนงและไม่แตกแขนงกลุ่มพยางค์
W
/ / |
| / | / |
พจนานุกรม = พด จะ นา นุ กรม
ภาพที่ 2 แผนภูมิแสดงโครงสร้างการเน้นพยางค์ตั้งแต่ระดับกลุ่มพยางค์จนถึงระดับค�า
ที่มา: ดัดแปลงจาก อภิลักษณ์ ธรรมทวีธิกุล (2547: 112)
จากภาพที่ 2 ยกตัวอย่างการวิเคราะห์ได้จากค�าว่า “พจนานุกรม” โดยในระดับกลุ่มพยางค์ ()
พยางค์เน้นจะอยู่ขวาสุดในกลุ่ม ในระดับค�า(W)พยางค์เน้นจะอยู่ขวาสุดในกลุ่มเช่นกัน จึงสรุปได้ว่าพยางค์
เน้นจะอยู่ขวาสุด (Right – Head)ในทุกระดับ พยางค์ที่ถูกยึดโดยกิ่งหนักหรือเส้นตรง (|) ตั้งแต่ระดับ
กลุ่มพยางค์ () จนถึงระดับค�า (W) คือ “กรม” จะเป็นพยางค์เน้นที่เด่นที่สุด (primary stress) พยางค์
ที่ถูกยึดโดยกิ่งเบาหรือเส้นเฉียง (/) ในระดับค�า(W) แต่ถูกยึดโดยกิ่งหนักในระดับกลุ่มพยางค์ () คือ
“พด” และ “นา” เป็นพยางค์เน้นที่รองลงมา (secondary stress) และพยางค์ที่ถูกยึดโดยกิ่งเบาทุกระดับ
คือ “จะ” และ “นุ” จะเป็นพยางค์ไม่เน้น
นอกจากนี้ จะสังเกตได้ว่า การจัดพยางค์เน้นในค�าว่า “พจนานุกรม” สัมพันธ์กับน�้าหนักพยางค์
(syllable weight) ด้วย โดยทั่วไปแล้วภาษาต่างๆ จะจัดให้พยางค์โครงสร้าง c(c)v เป็นพยางค์เบา ส่วน
c(c)vv, c(c)vc, c(c)vvc เป็นพยางค์หนัก (โดยที่ c= พยัญชนะ, v= สระ) (อภิลักษณ์ ธรรมทวีธิกุล,
2540: 26) พยางค์ในโครงสร้าง cv คือ “จะ” และ “นุ” ซึ่งเป็นพยางค์เบาได้กลายเป็นพยางค์ไม่เน้น ส่วน
โครงสร้าง cvc คือ “พด”, cvv คือ “นา” และ ccvc คือ “กรม” ซึ่งเป็นพยางค์หนักกลายเป็นพยางค์
เน้นในระดับต่างๆ นั่นหมายความว่า พยางค์ใดเน้นหรือไม่ ยังสามารถคาดคะเนได้จากน�้าหนักพยางค์ที่
วิเคราะห์จากโครงสร้างพยางค์เป็นเกณฑ์ (อภิลักษณ์ ธรรมทวีธิกุล, 2547: 104) รวมทั้งจากความสอดคล้อง
ของคุณสมบัติทางกลสัทศาสตร์ ซึ่งปกติแล้วพยางค์เน้นจะเป็นพยางค์ที่มีระดับเสียงที่สูงหรือต�่ากว่า มีความดัง
มากกว่าและมีความยาวของพยางค์มากกว่าพยางค์รอบข้าง (อภิลักษณ์ ธรรมทวิธิกุล, 2549: 67) ซึ่งการจัดใน
ลักษณะนี้จะท�าให้สามารถอธิบายและคาดคะเนกฏเกณฑ์ของภาษาต่างๆ ได้ว่ามีการเน้นพยางค์ไปในรูป
วารสารมนุษยศาสตร์ ปีที่ 18 ฉบับที่ 1 พ.ศ. 2554 69
