Page 46 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

Z 2 pq
n 
E 2 (3.1)
Z = คําความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได๎ ซึ่งคําระดับความเชื่อมั่น (level of confidence) หรือ
ระดับความส าคัญ (level of significant) สามารถก าหนดได๎ โดยทั่วๆ ไปใช๎ระดับความเชื่อมั่น 95% ซึ่งมีคํา Z
เทํากับ 1.96

E = คําคลาดเคลื่อนในการประมาณคําเฉลี่ยประชากร () ด๎วยคําเฉลี่ยตัวอยําง หรือคํา
ความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได๎ ในที่นี้ยอมให๎ผิดพลาด (E) ได๎แตํไมํเกิน 5%
P และ q = คําสัดสํวนของตัวอยํางที่คาดวําจะเป็นและสํวนอื่นๆ ที่เหลือ คือสัดสํวนของ
เกษตรกรที่มียุ๎งฉางและเก็บข๎าวไว๎ในยุ๎งฉางกํอนน าไปจ าหนําย ในที่นี้คาดวําจะมี 80% และไมํมียุ๎งฉางหรือไมํได๎เก็บ
ข๎าวไว๎ในยุ๎งฉางอีก 20% แทนคําในสมการ (3.1) จะได๎สมการที่ (3.2)

n  . 1 ( 96 ) 2 . 0 ( 80 )( . 0 20 )  246
. 0 ( 05 ) 2 (3.2)

ดังนั้นจ านวนตัวอยํางที่ใช๎ในการศึกษาขั้นต่ า คือ 246 ราย อยํางไรก็ตามการสุํมตัวอยํางเพื่อให๎ข๎อมูลมีการ
กระจายปกติจ านวนตัวอยํางในแตํละกลุํมต๎องไมํต่ ากวํา 30 ตัวอยําง ดังนั้น ในการศึกษาครั้งนี้มีจังหวัดที่
ท าการศึกษาจ านวน 9 จังหวัด จึงมีจ านวนตัวอยํางในการศึกษารวม 30 ตัวอยําง*9 จังหวัด เทํากับ 270 ตัวอยําง
ส าหรับเกษตรกรในพื้นที่นาน้ าฝน และจัดเก็บตัวอยํางข๎าวเพื่อเป็นตัวแทนเกษตรกรเพิ่มเติมอีก 60 ตัวอยํางจาก
พื้นที่ชลประทานใน 3 จังหวัด ได๎แกํ นครพนม ร๎อยเอ็ดและอุบลราชธานี รวมจ านวนตัวอยําง 330 ตัวอยําง ซึ่งมากกวํา
จ านวนตัวอยํางขั้นต่ า

การสุ่มตัวอย่าง

การสุํมตัวอยํางใช๎การสุํมตัวอยํางแบบหลายขั้นตอน รํวมกับการสุํมตัวอยํางแบบเจาะจงและการสุํม
ตัวอยํางแบบงําย โดยมีรายละเอียดในแตํละขั้นตอน ดังนี้
1. การเลือกจังหวัด เพื่อเป็นตัวแทนของพื้นที่ศึกษา มีหลักเกณฑ์ที่ส าคัญคือ
1) แบํงเขตพื้นที่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือออกเป็น 3 พื้นที่ คือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน
(อีสานเหนือ) ตอนกลาง (อีสานกลาง) และตอนลําง (อีสานใต๎) ก าหนดจ านวนจังหวัดในแตํละเขตโดยพิจารณาจาก
สัดสํวนพื้นที่เพาะปลูกข๎าวหอมมะลิในแตํละเขต โดยภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนมีสัดสํวนพื้นที่เพาะปลูกข๎าว
หอมมะลิ 7.27% ตอนกลาง 28.84% และตอนลําง 63.90% ของพื้นที่เพาะปลูกข๎าวหอมมะลิทั้งภูมิภาค ดังนั้น
จ านวนจังหวัดที่เป็นพื้นที่ศึกษาทั้งหมดจ านวน 9 จังหวัด เป็นจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1 จังหวัด
ตอนกลาง 3 จังหวัด และตอนลําง 5 จังหวัด (ตารางที่ 3.1)
2) เลือกจังหวัดที่มีสัดสํวนพื้นที่เพาะปลูกข๎าวหอมมะลิมากที่สุดในแตํละเขตของภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือ (ตารางที่ 3.1) ได๎แกํ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน (นครพนม) ตอนกลาง (ยโสธร
มหาสารคาม และร้อยเอ็ด) และตอนลําง (นครราชสีมา อุบลราชธานี ศรีสะเกษ สุรินทร์ และบุรีรัมย์) สํวนพื้นที่
เพาะปลูกข๎าวหอมมะลิในเขตชลประทานจะเลือก 3 จังหวัดที่มีพื้นที่เพาะปลูกข๎าวนาปรังสูงที่สุดในแตํละเขตภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน (นครพนม) ตอนกลาง (ร้อยเอ็ด) และตอนลําง (อุบลราชธานี)

18