Page 147 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

2.1) ปัจจัยที่มีผลกระทบตํอการตัดสินใจจัดเก็บข๎าวหอมมะลิของเกษตรกร

ผลการศึกษาพบวํา ปัจจัยด๎านเศรษฐกิจสังคมของเกษตรกร ลักษณะทางกายภาพของฟาร์ม
ปัจจัยด๎านเศรษฐกิจ และปัจจัยด๎านสังคมและการสื่อสารในแบบจ าลองสามารถอธิบายการตัดสินใจจัดเก็บข๎าวของ
เกษตรกรได๎ 44.91% ผลการประมาณคําสัมประสิทธิ์ตัวแปรพบวํา ครัวเรือนที่มีแรงงานหลักในการปลูกข๎าวเป็นเพศ
หญิง ระดับรายได๎ของครัวเรือน ภูมิภาค (อีสานเหนือ อีสานกลาง และอีสานใต๎) รูปแบบการผลิตข๎าว ปริมาณ
ผลผลิตข๎าวหอมมะลิ การมียุ๎งฉาง และเกษตรกรที่เคยเข๎ารํวมโครงการจ าน ายุ๎งฉาง มีอิทธิพลตํอการตัดสินใจจัดเก็บ
ข๎าวหอมมะลิอยํางมีนัยส าคัญทางสถิติ โดยครัวเรือนที่มีสัดสํวนแรงงานเพศหญิงมากจะตัดสินใจจัดเก็บข๎าวไว๎รอ
ราคามากกวําครัวเรือนที่มีสัดสํวนแรงงานเพศหญิงน๎อย เนื่องจากกระบวนการจัดการหลังเก็บเกี่ยวเป็นขั้นตอนที่
ต๎องใช๎ความละเอียดและมีการปฏิบัติอยํางตํอเนื่องโดยไมํได๎ใช๎ก าลังแรงงานมาก ในขณะที่รายได๎ของครัวเรือนมี
เครื่องหมายหน๎าสัมประสิทธิ์เป็นลบหมายถึงครัวเรือนที่มีรายได๎มากกวํา มีความนําจะเป็นที่จะไมํเก็บข๎าวไว๎รอราคา
แตํจะขายทันทีหลังเก็บเกี่ยวมากกวํา ซึ่งสัดสํวนรายได๎จากนอกภาคการเกษตรคิดเป็นประมาณร๎อยละ 80 ของ
รายได๎ครัวเรือนเกษตรกรในปัจจุบัน ดังนั้นครัวเรือนที่มีรายได๎สูงขึ้นต๎องใช๎เวลาในกิจกรรมนอกภาคการเกษตรมาก
ขึ้น ในกลุํมเกษตรกรที่มีรายได๎สูงจึงเลือกที่จะขายข๎าวทันทีโดยไมํเก็บไว๎รอราคา
นอกจากนั้น สภาพแวดล๎อมหรือรูปแบบการผลิตข๎าวมีความสัมพันธ์กับการตัดสินใจจัดเก็บข๎าว
อยํางมีนัยส าคัญยิ่งทางสถิติ โดยความนําจะเป็นของการจัดเก็บข๎าวเพื่อรอขายของเกษตรกรในพื้นที่นาน้ าฝนมี
คําสูงสุดและต่ าที่สุดในพื้นที่ชลประทาน ในขณะที่เกษตรกรที่ปลูกข๎าวอินทรีย์ในพื้นที่นาน้ าฝนมีความเป็นไปได๎ของ
การตัดสินใจจัดเก็บข๎าวหอมมะลิไว๎เพื่อขายต่ ากวํากลุํมเกษตรกรที่ปลูกข๎าวทั่วไป เพราะสํวนใหญํเกษตรกรที่ปลูก
ข๎าวอินทรีย์จะรวมกลุํมผลิตและมีตลาดที่แนํนอนเพื่อรองรับผลผลิตข๎าวอินทรีย์ของตน สํวนตัวแปรภูมิภาค จ านวน
ผลผลิตข๎าวหอมมะลิ หรือการมียุ๎งฉางมีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันกับการตัดสินใจจัดเก็บข๎าวหอมมะลิของ
เกษตรกร โดยครัวเรือนในภาคอีสานใต๎มีความนําจะเป็นที่จะเก็บข๎าวหอมมะลิไว๎รอขายมากกวําเกษตรกรในพื้นที่
อื่นๆ และเกษตรกรรายใหญํที่มีผลผลิตข๎าวหอมมะลิปริมาณมากมีแนวโน๎มจะเก็บข๎าวไว๎รอราคามากกวําครัวเรือนที่
ผลิตข๎าวหอมมะลิในปริมาณน๎อย เกษตรกรที่มียุ๎งฉางตัดสินใจจัดเก็บข๎าวไว๎รอราคามากกวําเกษตรกรที่ไมํมียุ๎งฉาง
ในขณะที่ต๎นทุนการตากข๎าว ต๎นทุนการผลิตข๎าวที่เป็นเงินสด และราคาข๎าวหอมมะลิในชํวงเวลาที่เกษตรกรเก็บเกี่ยว
พื้นที่เพาะปลูกข๎าวหอมมะลิ ปริมาตรของสถานที่เก็บข๎าว วิธีการเก็บเกี่ยวและแรงงานที่ใช๎ในการตากข๎าว ไมํมี
ความสัมพันธ์อยํางมีนัยส าคัญทางสถิติกับการตัดสินใจจัดเก็บข๎าวของเกษตรกร

2.2) ปัจจัยที่มีผลกระทบตํอการตัดสินใจเข๎ารํวมโครงการจ าน ายุ๎งฉางของเกษตรกร
โครงการสินเชื่อชะลอการขายข๎าวเปลือกนาปี (จ าน ายุ๎งฉาง) เป็นนโยบายของรัฐบาลเพื่อดูดซับ
ปริมาณข๎าวเปลือกไมํให๎ออกสูํตลาดในปริมาณมากเกินความต๎องการ ชํวยรักษาเสถียรภาพและยกระดับราคา
ข๎าวเปลือกในชํวงที่ผลผลิตออกสูํตลาดเป็นจ านวนมาก โดยเพิ่มทางเลือกให๎กับเกษตรกรในการเก็บรักษาและ
ปรับปรุงคุณภาพข๎าวเปลือกเพื่อรอราคา โครงการฯ นี้เริ่มด าเนินการในปี 2557 เกษตรกรจะน าผลผลิตข๎าวเปลือก
หอมมะลิและข๎าวเปลือกเหนียวมาขอกู๎กับ ธ.ก.ส. อัตรา 90% ของราคาตลาด วงเงินไมํเกินรายละ 300,000 บาท
โดยไมํเสียดอกเบี้ย และเกษตรกรที่เข๎ารํวมโครงการจะได๎รับคําเก็บรักษาข๎าวเปลือกในยุ๎งฉางอีก 1,500 บาทตํอตัน
แตํจ านวนเกษตรกรที่เข๎ารํวมโครงการฯ ยังไมํได๎ตามผลผลิตเป้าหมายที่ ธ.ก.ส. ก าหนดและผลผลิตข๎าวในโครงการฯ
ยังมีสัดสํวนที่น๎อยเมื่อเทียบกับผลผลิตข๎าวที่ออกสูํตลาด ผลการศึกษาพบวําเกษตรกรกลุํมที่เก็บข๎าวไว๎สํวนใหญํเคย
เข๎ารํวมโครงการจ าน ายุ๎งฉาง โดยเกษตรกรในพื้นที่นาน้ าฝนที่ปลูกข๎าวทั่วไปมีสัดสํวนเกษตรกรที่เข๎ารํวมโครงการฯ
สูงที่สุดและเกษตรกรในพื้นที่ชลประทานเข๎ารํวมโครงการฯ น๎อยที่สุด เมื่อพิจารณาจ านวนเกษตรกรที่เข๎ารํวม
โครงการฯ พบวําเกษตรกรที่เข๎ารํวมโครงการฯ เป็นเกษตรกรรายใหญํที่มีพื้นที่เพาะปลูกข๎าวหอมมะลิมากกวํา 30
ไรํ มากที่สุดเทํากับ 53.85%
ผลการประมาณคําแบบจ าลอง Tobit regression พบวํา ลักษณะทางเศรษฐกิจสังคมของ
เกษตรกร ลักษณะทางกายภาพของฟาร์ม ปัจจัยด๎านเศรษฐกิจ และปัจจัยด๎านสังคมและการสื่อสารในแบบจ าลอง
สามารถอธิบายการตัดสินใจเข๎ารํวมโครงการฯ ของเกษตรกรได๎ 49.09% โดยต๎นทุนคําตากข๎าว การมียุ๎งฉาง ภาค
อีสานใต๎ จ านวนแรงงานในครัวเรือน ขนาดพื้นที่เพาะปลูก และรูปแบบการผลิต มีอิทธิพลตํอการตัดสินใจเข๎ารํวม
โครงการฯ ของเกษตรกรอยํางมีนัยส าคัญทางสถิติ โดยครัวเรือนที่มีจ านวนแรงงานในครัวเรือนสูงกวํามีความเป็นไป
ได๎ของการตัดสินใจเข๎ารํวมโครงการฯมากกวําครัวเรือนที่มีแรงงานน๎อย สอดคล๎องกับผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่มี
อิทธิพลตํอการจัดเก็บข๎าวของเกษตรกรที่อธิบายไว๎ในข๎อ 2.1 นอกจากนั้นเกษตรกรที่มียุ๎งฉางของตนเองมีความ

119