Page 90 -
P. 90
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
ดินบ�งชนิดถูกจำ�แนกว่�มีคุณภ�พเลวสำ�หรับก�รใช้ง�นบ�งประเภท เช่น ดินทร�ยจัดมี
คุณภ�พตำ่�สำ�หรับก�รเพ�ะปลูก เพร�ะสมบัติหล�ยประก�รไม่เหม�ะสำ�หรับกิจกรรมดังกล่�ว แต่ดิน
ทร�ยจัดเป็นดินที่มีคุณภ�พดีเมื่อใช้เป็นร�กฐ�นของก�รก่อสร้�ง
ดินที่เคยมีคุณภ�พดีสำ�หรับก�รเพ�ะปลูก อ�จมีคุณภ�พเลวลงห�กจัดก�รดินไม่ถูกต้อง หรือ
ได้รับผลกระทบจ�กอิทธิพลของภูมิอ�ก�ศ เป็นเหตุให้มีก�รกร่อนดินอย่�งรุนแรง ดังต�ร�งที่ 3.2
ก�รประเมินคุณภ�พดินที่ม�จ�กภ�ยในสำ�หรับก�รผลิตพืช จำ�เป็นต้องนำ�ปัจจัยภ�ยนอก
(extrinsic factor) ม�พิจ�รณ�ด้วย เนื่องจ�กปัจจัยดังกล่�วมีผลกระทบโดยตรงต่อผลผลิตพืชอย่�งม�ก
ปัจจัยดังกล่�วได้แก่ภูมิอ�ก�ศ (เช่น ปริม�ณและก�รกระจ�ยของฝน ก�รระเหยนำ้�จ�กดิน และอุณหภูมิ
ของอ�ก�ศ) ตัวชี้บอกด้�นภูมิประเทศและอุทกวิทย� สำ�หรับตัวชี้บอกด้�นภูมิประเทศและอุทกวิทย�
มีคว�มเกี่ยวข้องโดยตรงกับคุณภ�พด้�นภูมิทัศน์ (landscape quality) เพร�ะมีคว�มเกี่ยวโยงกับคว�ม
รุนแรงของก�รกร่อนดินและภ�วะข�ดนำ้�
ต�ร�งที่ 3.2 กระบวนก�รที่เกี่ยวข้องกับก�รใช้ที่ดินและก�รจัดก�รดิน ซึ่งมีผลให้คุณภ�พดินตำ่�ลง
กระบวนก�ร ผลกระทบต่อคุณภ�พดิน ผลกระทบที่อ�จเกิดกับสิ่งแวดล้อม
ก�รกร่อนดิน สูญเสียหน้�ดิน สูญเสียธ�ตุอ�ห�ร ลด ลำ�นำ้�ตื้นเขิน เป็นส�เหตุหนึ่งของ
คว�มส�ม�รถในก�รควบคุมก�รไหลของ อุทกภัย
นำ้� และก�รไหลของพลังง�นในดิน
ก�รสูญเสียอินทรียวัตถุ คว�มอุดมสมบูรณ์ของดินลดลง มีก�รกร่อนดินม�ก และก�รเสื่อมโทรม
โครงสร้�งดินสล�ย ลดคว�มส�ม�รถใน ของดินเกิดต่อเนื่อง ส่งเสริมภ�วะ
ก�รควบคุมก�รไหลของนำ้� และก�ร เรือนกระจก เนื่องจ�กก�รปลดปล่อย
ไหลของพลังง�นในดิน ค�ร์บอนไดออกไซด์
ก�รสล�ยของโครงสร้�งดิน คว�มพรุนของดินลดลง และไร้เสถียรภ�พ เพิ่มปริม�ณนำ้�ไหลบ่�และเกิดก�ร
คว�มจุคว�มชื้นและคว�มส�ม�รถในก�ร กร่อนดินม�ก
เคลื่อนย้�ยนำ้�ในดินลดลง
ก�รเกิดดินเค็ม มีเกลือที่ละล�ยได้ในดินสูงเกินไป พื้นที่ปร�ศจ�กพืชคลุมดิน จึงเกิดก�ร
สูญเสียสมดุลของธ�ตุอ�ห�ร กร่อนดินได้ง่�ย
พืชไม่เจริญเติบโต
ก�รปนเปื้อนของส�รเคมี มีส�รชีวะพิษ (toxins), ลดคว�ม มีก�รเคลื่อนย้�ยของส�รเคมีไปกับ
ส�ม�รถของดินในก�รเป็นบัฟเฟอร์ นำ้�ไหลบ่�/หรือก�รชะละล�ย
ของสิ่งแวดล้อม
86 สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย
