Page 86 -
P. 86
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
โดยปรกติก�รประเมินสุขภ�พดิน ไม่อ�จใช้ค่�ใดค่�หนึ่งเพียงค่�เดียวม�ตัดสินได้ จำ�เป็นต้องใช้
กรอบก�รดำ�เนินง�นเหมือนกับก�รประเมินคุณภ�พดิน คือ พิจ�รณ� 4 ด้�นดังนี้
1) หน้�ที่ (function) ของดิน
2) กระบวนก�ร (process) ในดิน
3) สมบัติจำ�เพ�ะ (attributes) ของดิน และ
4) ตัวชี้บอก (indicators) สุขภ�พดิน
จ�กที่กล่�วม�ข้�งต้นอ�จสรุปได้ว่� “สุขภ�พดิน คือ คว�มส�ม�รถอันต่อเนื่องของดิน ในก�ร
ทำ�หน้�ที่เหมือนระบบสิ่งมีชีวิตภ�ยในระบบนิเวศและขอบเขตของก�รใช้ที่ดิน เพื่อให้ผลิตภ�พเชิงชีวภ�พ
(biological productivity) มีคว�มยั่งยืน ส�ม�รถดำ�รงรักษ�สิ่งแวดล้อมที่ดี มีนำ้�และอ�ก�ศที่สะอ�ด
รวมทั้งส่งเสริมให้พืช สัตว์ และมนุษย์มีสุขภ�พดี” สุขภ�พดินจึงเกี่ยวข้องกับก�รผสมผส�น (integration)
อย่�งพอเหม�ะของสมสมบัติดินด้�นเคมี ฟิสิกส์และชีวภ�พ ซึ่งจะช่วยเพิ่มผลิตภ�พดินและทำ�ให้สภ�พ
แวดล้อมดีขึ้น ดังภ�พที่ 3.4
ฟิสิกส์ เคมี
สุขภ�พดิน
ชีวภ�พ
ภ�พที่ 3.4 สุขภ�พดิน คือสภ�พของดินที่เกิดจ�กก�รผสมผส�นอย่�งพอเหม�ะ
ระหว่�งสมบัติท�งเคมี ฟิสิกส์และชีวภ�พของดิน
อ�จกล่�วอีกนัยหนึ่งว่� สุขภ�พดินเป็นสมบัติรวมของดิน ที่บ่งชี้ถึงคว�มส�ม�รถของดินที่ให้
ผลผลิตสูง โดยไม่มีผลกระทบต่อผลิตภ�พดิน ระบบนิเวศหรือสิ่งแวดล้อมในอน�คต สุขภ�พของดิน
ที่ดีเกิดจ�กก�รผสมผส�นอย่�งพอเหม�ะของสมบัติดินทั้ง 3 ด้�นดังที่ได้กล่�วแล้วข้�งต้น ในปัจจุบัน
เกษตรกรสนใจเรื่องสุขภ�พดินม�กขึ้นต�มลำ�ดับ เนื่องจ�กผู้บริโภคสนใจก�รบริโภคอ�ห�รเพื่อสุขภ�พ
และก�รจัดก�รอย่�งเหม�ะสมจนดินมีสุขภ�พดี จะประกันได้ว่�เกษตรกรจะได้ผลผลิตสูงอย่�งยั่งยืน
ผลผลิตมีคว�มปลอดภัยต่อก�รบริโภค และไม่มีคว�มเสี่ยงม�กนักจ�กผลกระทบใดๆ เมื่อสภ�พแวดล้อม
แปรปรวนระดับหนึ่ง
82 สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย
