Page 41 -
P. 41
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
2.1 ก�รเกษตรที่นำ�ไปสู่สภ�พแวดล้อมดี สังคมและเศรษฐกิจดีอย่�งยั่งยืน
1) สภ�พแวดล้อมดีอย่�งยั่งยืน ประกอบด้วย 3 ประเด็นหลัก คือ
(1) ดำ�รงคว�มหล�กหล�ยท�งชีวภ�พ มีบริก�รจ�กระบบนิเวศที่ดีและเพียงพอ สำ�หรับ
บริก�รจ�กระบบนิเวศหรือนิเวศบริก�ร หม�ยถึงผลประโยชน์ที่มนุษย์ได้รับจ�กระบบนิเวศ อันได้แก่
ผลผลิตเพื่อก�รอุปโภคและบริโภค รวมทั้งบริก�รอื่นๆ จ�กธรรมช�ติ เช่น ก�รมีนำ้�สะอ�ด ก�รควบคุม
ปริม�ณค�ร์บอน ก�รหมุนเวียนธ�ตุอ�ห�ร และก�รรักษ�สภ�พดิน (ดูร�ยละเอียดในข้อ 12.1)
(2) ได้ผลิตภ�พสูงจ�กระบบนิเวศเกษตรอย่�งยั่งยืน โดยไม่ล่วงลำ้�ให้ระบบนิเวศธรรมช�ติ
ได้รับผลกระทบ
(3) จัดก�รทรัพย�กรธรรมช�ติได้ดี
2) สภ�พสังคมดีอย่�งยั่งยืน ประกอบด้วย 2 ประเด็นหลัก คือ
(1) เกื้อกูลให้มนุษย์มีสุขภ�พดี และมีโอก�สพัฒน�ตนเองต�มศักยภ�พ
(2) มีคว�มเป็นอยู่ที่ดี มีอ�ห�ร เครื่องนุ่งห่มและแหล่งพลังง�นคุณภ�พดีที่เพียงพอ
3) สภ�พเศรษฐกิจดีอย่�งยั่งยืน ประกอบด้วย 2 ประเด็นหลัก คือ
(1) ช�วชุมชนมีร�ยได้พอเลี้ยงชีพและพัฒน�คุณภ�พชีวิต
(2) สร้�งมูลค่�เพิ่มของผลผลิตด้�นก�รเกษตรตลอดส�ยโซ่ของมูลค่� ( value chain ส�ย
โซ่ของมูลค่� หม�ยถึงคว�มเชื่อมโยงของผลที่เกิดกับกิจกรรมหนึ่ง ซึ่งไปกระทบกับต้นทุนหรือประสิทธิผล
ของกิจกรรมถัดม�)
ก�รปฏิบัติเพื่อให้ก�รเกษตรประสบผลสำ�เร็จนั้น มีหล�ยแนวท�ง เนื่องจ�กแต่ละพื้นที่มีคว�ม
เหม�ะสมกับลักษณะเฉพ�ะในด้�นภูมิอ�ก�ศ ภูมิประเทศ ประช�กรและสภ�พสังคม จึงไม่อ�จใช้วิธี
เดียวกันให้ประสบคว�มสำ�เร็จได้เหมือนกันทุกที่ แต่หลักก�รเกี่ยวกับคว�มยั่งยืนด้�นสิ่งแวดล้อม สังคม
และเศรษฐกิจยังคงใช้ได้ทั่วไป
2.2 ก�รเกษตรกับก�รแก้ปัญห�ในอน�คต
แนวโน้มของก�รเกษตรในอน�คต จะเชื่อมโยงกับปัญห� 3 ประก�ร คือ ก�รเพิ่มประช�กรของ
โลก ก�รเพิ่มของคนเมืองและก�รลดลงของแรงง�นภ�คเกษตรกรรม และก�รเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของ
ผู้บริโภค
1) ก�รเพิ่มประช�กร เมื่อ พ.ศ. 2550 โลกมีประช�กร 6.8 พันล้�นคน และค�ดว่�ใน พ.ศ.
2560, 2570 2580 และ 2590 ประช�กรของโลกมีประม�ณ 7.7, 8.3, 8.9 และ 9.5 พันล้�นคนต�ม
ลำ�ดับ หรือมีอัตร�ก�รเพิ่มประม�ณปีละ 50-60 ล้�นคน แต่อ�ห�รและพลังง�นทดแทนที่ต้องก�รม�กขึ้น
จะผลิตในพื้นที่ก�รเกษตรขน�ดเล็กลง ดินจึงต้องมีผลิตภ�พสูง
2) ก�รเพิ่มของคนเมืองและก�รลดลงของแรงง�นภ�คเกษตรกรรม แต่เดิมประช�กรของโลกที่
อยู่ในชนบทมีม�กกว่�ในเมืองเสมอ เมื่อ พ.ศ. 2550 ประช�กรในเมืองเริ่มม�กกว่�ชนบท และประช�กร
ในชนบทมีแนวโน้มลดลงต�มลำ�ดับ เมื่อ พ.ศ. 2539 ประช�กรของโลกที่ทำ�ง�นในภ�คเกษตรกรรมมี
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 37
