Page 39 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร

บทที่ 2

1. คำ�นำ� ระบบนิเวศเกษตร

ก�รเกษตรหรือเกษตรกรรม คือ ก�ร
ใช้ที่ดินเพ�ะปลูกพืชต่�งๆ รวมทั้งก�รเลี้ยงสัตว์
ก�รประมงและก�รป่�ไม้ ในบทนี้จะเน้นด้�นก�ร

ปลูกพืชเท่�นั้น ระบบนิเวศเกษตร (agricultural
ecosystem หรือ agroecosystem) เป็นระบบ

ก�รผลิตด้�นก�รเกษตรซึ่งประกอบด้วยพื้นที่
เพื่อก�รผลิต และกิจกรรมก�รผลิตอันเกิดจ�ก
คว�มสัมพันธ์ระหว่�งองค์ประกอบ 5 ส่วน คือ

ภูมิอ�ก�ศ พืชปลูก ปศุสัตว์ ดินและนำ้� โดยมนุษย์
ทำ�หน้�ที่ 2 ประก�ร คือ ออกแบบระบบนิเวศ

เกษตรให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และควบคุมให้
ก�รผลิตเป็นไปต�มเป้�หม�ย
ระบบนิเวศเกษตร คือ ระบบนิเวศที่มี

ก�รจัดก�ร โดยมีวัตถุประสงค์ในก�รผลิตอ�ห�ร
มนุษย์ อ�ห�รสัตว์ และเส้นใย องค์ประกอบเชิง

หน้�ที่ (functional components) ของระบบ
นิเวศเกษตรมีคว�มสัมพันธ์กับฟลักซ์ (flux) ของ
พลังง�น ธ�ตุอ�ห�ร และสส�ร ภ�ยในขอบเขต

ท�งก�ยภ�พของพื้นที่ที่กำ�หนด โดยมีก�รผลิต
ต�มฤดูก�ลมิได้ทำ�ต่อเนื่องตลอดเวล� ชนิดพืชใน

ระบบประกอบด้วยพืชปลูกน�น�ชนิด อ�จจำ�แนก
ผลผลิตที่ได้จ�กระบบนิเวศเกษตรเป็น 3 ประเภท
คือ (1) พืชที่ปลูกและเก็บเกี่ยวทุกปี (2) ไม้ผล

ยืนต้น และ (3) หญ้�เลี้ยงสัตว์จ�กทุ่งหญ้�

สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 35