Page 11 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ตลาดการเชาที่ดินชวยลดความไมเทาเทียมในการถือครองที่ดินของครัวเรือน โดยชวยใหครัวเรือน

ที่มีสัดสวนที่ดินตอแรงงานในครัวเรือนนอยสามารถเพิ่มพื้นที่เพาะปลูกเพื่อขยายปริมาณการผลิต
นอกจากนี้ ตลาดการเชาที่ดินยังชวยเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตโดยการโอนยายการใชที่ดินจากเกษตกร

รายใหญที่มีประสิทธิภาพในการผลิตต่ํามาสูเกษตรกรรายยอยที่มีประสิทธิภาพในการผลิตสูงกวาอีกดวย

(Feder et al., 1988a; Do and Iyer, 2004) และที่สําคัญ การเชาที่ดินสงผลใหรายไดสุทธิของครัวเรือน
เพิ่มขึ้น แตสัดสวนของรายไดสุทธิที่เพิ่มขึ้นอาจจะไมสูงมากนัก ดังนั้นการอาศัยกลไกของตลาดเชาที่ดิน

เพียงอยางเดียวคงไมเพียงพอที่จะชวยแกปญหาความยากจนของครัวเรือนชนบทได (Jin and Jayne

2013; Chamberlin and Ricker-Gilbert, 2015) นอกจากนี้ ผลลัพธของตลาดเชาหรือซื้อขายที่ดินตอ
การพัฒนาเศรษฐกิจครัวเรือนในชนบทของแตละประเทศอาจใหผลตางกันเพราะบริบทที่แตกตางกัน

หลายๆ อยาง อาทิ เชน ปญหาความไมเทาเทียมในการถือครองที่ดิน ปญหาจากการแทรกแซงตลาดสินคา

เกษตรโดยรัฐบาลอยางตอเนื่อง ปญหาจากความออนแอของกฎหมายเรื่องกรรมสิทธิ์ และปญหาความ
ยากลําบากในการหางานทํานอกเหนือภาคเกษตรกรรมสําหรับประชาชนในเขตชนบท (Reardon et al.,

2001)

อยางไรก็ตาม หากเกษตรกรไมสามารถเขาถึงแหลงเงินทุนก็อาจเปนไปไดวาเกษตรกรไมสามารถ

ขยายพื้นที่เพาะปลูกไดแมวาตลาดการเชาซื้อที่ดินจะสมบูรณ ในกรณีนี้ ความสามารถในการขยายพื้นที่

เพาะปลูกใหเหมาะสมจะขึ้นอยูกับมูลคาสินทรัพยและขนาดที่ดินที่ครอบครองอยูแลว (Deininger and
Jin, 2008b) ภายใตขอจํากัดดานเงินทุนนี้เอง นอกจากตลาดที่ดินจะไมชวยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตแลว

ยังอาจะสงผลใหเกิดการกระจุกตัวของที่ดินอยูที่กลุมคนเพียงไมกี่กลุม (Echenique and Rolando,

1991; Carter and Salgado, 2001) แมวาการขาดแคลนเงินทุนหรือการเขาถึงแหลงทุนจะเปนอุปสรรค
ตอการการขยายพื้นที่เพาะปลูกของครัวเรือนทั้งดวยวิธีการซื้อหรือเชาที่ดิน แตปญหาดังกลาวจะมีความ

รุนแรงมากกวาในกรณีการซื้อที่ดินเมื่อเทียบกับกรณีการเชาที่ดินเพราะการเชาที่ใชเงินนอยกวาการซื้อ

ที่มากและวิธีการชําระคาเชาก็มีหลายรูปแบบซึ่งรวมถึงชะลอการชําระคาเชาดวยเงินสดจนกระทั่ง
ภายหลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิต (Deininger and Jin, 2009) และการชําระคาเชาดวยผลผลิตในรูปของ

สัญญารวม (share contract) (Hayami and Otsuka 1993) ที่นาสนใจคือ ตลาดการเชาที่ดินสงผลให

สัดสวนแรงงานตอที่ดินของแตละครัวเรือนเทากันและลดความไมเทาเทียมกันในการถือครองที่ดินแมวา
ผลกระทบจากตลาดการซื้อขายที่ดินจะใหผลตรงกันขาม (Pender and Fafchamps 2006; Migot-

Adholla et al. 1994; Andre and Platteau 1998; Holden, Kaarhus, and Lunduka 2006)

นอกจากนี้ ผลลัพธของตลาดเชาหรือซื้อขายที่ดินตอการพัฒนาเศรษฐกิจครัวเรือนในชนบทของแตละ
ประเทศอาจใหผลตางกันเพราะบริบทที่แตกตางกันหลายๆ อยาง อาทิ เชน ปญหาความไมเทาเทียมใน

การถือครองที่ดิน ปญหาจากการแทรกแซงตลาดสินคาเกษตรโดยรัฐบาลอยางตอเนื่อง ปญหาจากความ

ออนแอของกฎหมายเรื่องกรรมสิทธิ์ และปญหาความยากลําบากในการหางานทํานอกเหนือภาค
เกษตรกรรมสําหรับประชาชนในเขตชนบท (Reardon et al., 2001)

2-2