Page 264 -
P. 264
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
กระจายความเสี่ยงไปด้วย องค์ความรู้เกี่ยวกับการแปรรูป และการจัดการกลุ่มจึงจําเป็นมากใน
พื้นที่ที่ยังไม่เข้มแข็งในเรื่องนี้
- ในบางพื้นที่ อาจมีกลุ่มที่ต้องการพัฒนาสู่การขายกาแฟคุณภาพสูง ซึ่งจําเป็นต้องรู้ช่องทาง
การตลาดหรือผู้รับซื้อที่ชัดเจนก่อนการแปรรูป เนื่องจากกลุ่มต้องลงทุนกับการซื้อเมล็ดกาแฟสด
อย่างไรก็ดี การที่ผลผลิตยังไม่ได้มีความพิเศษมากเนื่องจากผลผลิตไม่ได้มาจากกาแฟสายพันธุ์
พิเศษหรือดั้งเดิม ทําให้ขั้นตอนการเก็บเกี่ยว การแปรรูปทุกขั้นตอนจนถึงการคั่วเป็นปัจจัยสําคัญ
ที่สร้างความแตกต่างด้านคุณภาพได้ ซึ่งนําไปสู่การสร้างเรื่องราวเฉพาะได้ ความรู้ในด้านนี้จึง
สําคัญมาก
- ไม่ว่าจะเป็นกาแฟสายพันธุ์พิเศษหรือกาแฟอราบิก้าธรรมดา การผลิตกาแฟควรเน้นคุณภาพ
มากกว่าปริมาณ ประเด็นนี้มีความสําคัญกับพื้นที่สูงมากเนื่องจากต้องการให้เกษตรกรมีรายได้
เพียงพอในพื้นที่ทํากินขนาดเล็ก และไม่ต้องการสร้างแรงจูงใจที่ผิดและนําไปสู่การขยายพื้นที่
ดังนั้นการจับพิกัดพื้นที่ป่าที่ชัดเจน เพื่อไม่ให้กาแฟถูกใช้เป็นเครื่องมือในการบุกรุกป่าเพิ่มเติมจึง
เป็นขั้นตอนที่จําเป็นด้วย
นอกจากนี้ในกรณีที่ตลาดปลายทางของการแปรรูปเน้นการรับรองคุณภาพตามมาตรฐานเอกชนซึ่ง
เป็นมาตรฐานที่เน้นการตรวจสอบรับรองคุณภาพได้ตลอดสายของการแปรรูป จําเป็นอย่างยิ่งที่ต้องให้
เกษตรกรสามารถสร้างระบบตรวจสอบรับรองขั้นต้นได้ในชุมชน เพื่อลดภาระค่าใช้จ่ายการตรวจสอบรับรอง
โดยบุคคลที่สาม นอกจากนี้ยังมีความเป็นไปได้สูงที่เกษตรกรจําเป็นที่ต้องได้บริการการเกษตรที่จําเป็นอื่นๆ
จากผู้รับซื้อเพื่อให้สามารถทําตามมาตรฐานการรับรองได้ ทําให้ผู้รับซื้อต้องเข้ามาเกี่ยวข้องตลอดสายการแปร
รูป และเป็นกลายผู้มีบทบาทในการกําหนดทิศทางและการตัดสินใจทางธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ของ
เกษตรและสภาพสิ่งแวดล้อมมาก ในกรณีเช่นนี้เกษตรกรอาจเข้าไปอยู่ในรูปแบบธุรกิจเกษตรพันธะสัญญาซึ่ง
จําเป็นต้องมีการตรวจสอบเงื่อนไขทั้งในแง่ความเป็นธรรมของสัญญาและความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมของ
ธุรกิจที่เข้ามาเกี่ยวข้อง
อีกประเด็นหนึ่งคือ กาแฟเป็นพืชที่ไม่จําเป็นต้องใช้แรงงานมาก มีต้นทุนแรงงานต่ําเมื่อเทียบกับพืช
อื่นๆ เกษตรกรสามารถหาอาชีพอื่นเสริมได้ง่าย และอาชีพที่จะช่วยนําตลาดให้มาอยู่ใกล้พื้นที่ได้คือ การ
ท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
3) ผักโรงเรือน
จุดเด่นสําคัญของผักโรงเรือน คือ สามารถปลูกให้ได้รายได้เพียงพอในพื้นที่ขนาดเล็ก และทําได้ใน
หลายพื้นที่ที่มีระดับความสูงจากระดับน้ําทะเลต่างๆ กัน และเลือกพืชที่เหมาะสมกับพื้นที่หรือเลือกพืชที่มี
จุดเด่นได้ เช่น ในกรณีของพริกหวานหรือมะเขือเทศโทมัสที่ปลูกได้ในพื้นที่ที่สูงจากระดับน้ําทะเล 600 เมตร
ขึ้นไป สําหรับในพื้นที่ที่ไม่สูงมากนักอาจเลือกปลูกพืชทั่วไป เช่น คะน้า กวางตุ้ง แตงกวาญี่ปุ่น หรืออื่นๆ ที่มี
รอบการปลูก ช่วงเวลาที่เหมาะสมทําให้สามารถใช้ประโยชน์จากโรงเรือนได้อย่างคุ้มค่า ทําให้การปลูกผัก
โรงเรือนเป็นเครื่องมือในการกระชับพื้นที่ได้ นอกจากนี้การปลูกผักโรงเรือน เป็นรูปแบบการเกษตรที่ใช้
แรงงานการผลิตมากกว่ารูปแบบเกษตรอื่นๆ อย่างชัดเจน ครัวเรือนที่เหมาะกับการปลูกผักโรงเรือนจึงควรมี
9-30
